İşte Suudi Arabistan’ın yaptığı reformlar

Suudi Arabistan’da başlatılan reformların son durumu ve sokakta nasıl karşılandığını sizler için derledik.

Taksi şoförünün sorusu zar zor duyuluyor. Birkaç kez tekrarlamanın ardından sesini yükseltme cesaretini göstererek müzik açıp açamayacağını sordu.

Suudi Arabistan’ın muhafazakârların başkenti olan Bureyde’de, müziğin İslam dışı olarak görülmesinin yaygın olduğu bir yere gidiyordu. Bunu yapmaya cesaret etmesi, büyük Riyad ve Cidde şehirlerinin değişiminden yıllar sonra, İslami bir ortodoksinin üssü olan Kasım eyaletinde kök salmış küçük liberalleşmenin bir işaretidir.

REFORMLAR KUTLANIYOR

Yol boyunca taksi, restoranların ve dükkânların şık, modern dış cepheleri ve Meaty Buns ve XOXO gibi Batılı isimlerinin önünden geçti. Kafelerden birinin içinde, Hayfa Abdullah, yeni elde edilen özgürlükleri kutluyordu.

Kafe’de iki kadın arkadaşı ile oturan üniversite öğrencisi 21 yaşındaki Abdullah “Açıklananlar konusunda oldukça mutluyuz ve daha fazlasını istiyoruz” dedi. Bureyde’nin, değişime dayanıklı ultra muhafazakâr bir şehir olma ününü sorulduğunda güldü ve şunları söyledi:

SESSİZ DEĞİŞİM

Demografik istatistikler, Suudi Arabistan’ın en muhafazakâr bölgesinde bu sessiz evrimi açıklamaya yardımcı oluyor. Kasım bölgesinin 1.4 milyonluk nüfusunun yarısı 30 yaşın altında. Ebeveynleri, ülkenin sert doktrinlerinin hükümet tarafından uygulandığı bir zamanda büyüdüler ve ülkenin dış dünyaya açılan tek kapısı 1990’lara kadar Suudi Arabistan’a ulaşmayan uydu TV’lerdi.

Dünyanın bir parçası olmak isteyen genç Suudiler, internet, seyahat ve teknoloji meraklıları bunu başarıyor.

VESAYET SİTEMİ DEĞİŞİYOR

Ancak Kasım, Suudi Arabistan’ı, ülkeyi daha muhafazakâr bir alana çekmek isteyen İslamcılar tarafından 1979’da Mekke’de Büyük Cami kuşatmasına götüren en radikal figürlerden biri olan Cuheyman el Uteybi’nin de dünyaya geldiği bölge. Hükümet, Kasım bölgesinde hâlâ geçerli olan Vahabi İslam’ın daha sade bir yorumunu benimseyerek, bölgeyi Veliaht Prens Muhammed bin Bin Selman’ın sosyal kısıtlamaları azaltma ve ülkeyi ılımlı İslami hale getirme yönündeki önemli bir sınav alanı haline getirerek cevapladı.

Prens, geçen hafta kadınları erkeklerin akrabalarına bağımlı kılan tartışmalı bir “vesayet” sistemine son verme yolunda atılan önemli bir adım olan erkek akrabalarından izinsiz olarak yurtdışına seyahat etmeleri gerektiğini açıkladı.

Orta Doğu ve Kuzey Afrika Araştırma Danışmanı Ayham Kamel, “Sosyal reformların ilerlemesi, Muhammed bin Selman’ın riskli hızlı değişim stratejisinin geleneksel olarak tahmin edilenden daha fazla desteğe sahip olduğunu göstermiştir. Programının sınırlı bir alanda oluşturmak yerine toplumu büyük ölçüde değiştiren ulusal bir program olmasını sağlamak için Kasım gibi yerlerde başarılı olmak istiyor” diye konuştu.

GÜÇLER DEĞİŞİYOR

Bu alanlardan biri de Riyad. Veliaht Prens, on yıllardır saçları biraz görünen kadınları taciz eden ve cinsiyetleri sıkı bir şekilde ayırmaya devam eden dini polisin yetkilerini kısıtladıktan sonra sosyal kodlar aniden yumuşadı.

Bazı kadınlar, halka açık yerlerde siyah elbiselerini yeşil, mor, kırmızı ve maviler ile değiştirdi. Hatta bazı kadınlar abayalarının (Suudi Arabistan’da kadınların giydiği uzun elbise) kot pantolon ve renkli kıyafetlerle kombinlediler.  Birkaç Suudi kadını başörtülerini çıkarttı. Çiftler yüksek sesli müzik çalan restoranlarda bile oturabiliyorlar artık.

Bureyde’deki, değişiklikler çok daha farklı ve iki şehir arasındaki seyahat, liberalleşmenin burada karşılaştığı engellerin kesin kanıtlarını sunuyor.

Yine de değişim, kentin ana caddesi olan Al-Bukhary Bulvarı’nda göze çarpan, popüler restoranlarla dolu.

Bulvarın dışındaki bir yerde, geniş ekran TV’lerde kadın sporcularla yapılan spor programlarını yayınladı. Bureyde’de müzik çalan az sayıdaki yerden biri ve “Fifth Shades of Gray” filminden “Love me like you do” ve “Despacito” gibi hit şarkılar çalınıyordu.

İSLAMİ DEĞERLER

Ancak göründüğü gibi bu küçük değişiklikler tartışılmadan olmaz.  30’lu yaşlarında kendisini yalnızca Hussa olarak tanımlayan bir kadın, genç kadınların peçe ile İslami değerleri ortadan kaldıracağını düşündüğü için endişelendiğini söyledi.

Hussa, “Bir restoranda peçelerini çıkartan, yüksek sesle gülüp sonra evine gitmeden önce peçelerini takan genç kadınlar beni çok rahatsız ediyor. Bunu nasıl yaparsınız?” diye konuştu.

El-Ayed’in çalıştığı kafede müşteriler, sergilenen dekoratif figürlerden dolayı putperestliği teşvik etmekle suçladılar. Bazı erkekler, bekâr erkekler bölümünü merdivenlerden aile oturma alanına bir duvar bulunmadığını görmelerinden sonra ailelerini dışarıda bıraktığını söyledi.

El-Ayed, kafedeki Suudileri işaret ederek, “Burada gördükleriniz, reform isteyen Bureyde sakinlerinin üçte birini oluşturuyor” dedi.

Prens Muhammed, gündemine karşı çıkan dini ve kabile kuruluşlarının etkisinin etkisiz hale getirilmesinin uzun süreceğini bildiğini söyleyen Washington’daki Küresel Politika Merkezi’nin kurucu direktörü Kamran Bokhari, “Kısa vadede, alabileceği her türlü değişim seviyesini korumaya çalışıyor. Ama soru şu, ne tür bir tepkiyle karşılaşacak? Şimdilik çok iyi” diye konuştu.

Arabian Business