Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz

Suudi Arabistan’ı yakından tanıyalım

Suudi Arabistan İslam’ın doğum yeridir ve İslam’ın Mekke ve Medine’deki en kutsal mabedlerine ev sahipliği yapar. Kralın resmi unvanı, ‘İki Kutsal Mescid Muhafızı’dır. Modern Suudi Arabistan devleti, 1932’de Arap Yarımadası’nın çoğunu birleştirmek için 30 yıllık bir savaş veren  Abdülaziz bin Abdurrahman bin Faysal el-Suud (İbn Saud) tarafından kuruldu.

Erkek torunlarından biri, ülkenin 1992 Anayasası’nın gerektirdiği gibi bugün ülkeyi yönetiyor. Irak’ın 1990’da Kuveyt’i işgal etmesinin ardından Suudi Arabistan, Kuveyt kraliyet ailesini ve 400 bin mülteciyi kabul ederken, Batılı ve Arap birliklerin ertesi yıl Kuveyt’in kurtuluşu için topraklarında konuşlanmalarına izin verdi. Kuveyt’in kurtuluşu sonrasında Suudi topraklarında yabancı birliklerin devam etmesi kraliyet ailesi ve halk arasında bir gerilim kaynağı haline geldi ve bu durum ABD birliklerinin 2003’te ülkeyi terk etmesine kadar sürdü. Mayıs ve Kasım 2003’teki büyük terörist saldırılar, iç terörizme ve aşırıcılığa karşı güçlü bir kampanya başlattı.  ABD birlikleri, Ekim 2019’da Suudi petrol tesislerine yönelik saldırıların ardından Suudi Arabistan’a geri döndü.

2005-2015 yılları arasında Abdullah bin Abdülaziz el-Suud, Krallığı kademeli olarak modernize etti. Kişisel ideoloji ve politik pragmatizm tarafından yönlendirilen kadınlara yönelik istihdam ve sosyal fırsatların genişletilmesi, yabancı yatırımların teşviki, özel sektörün ekonomideki rolünün artırılması ve işletmelerin yabancı işçi istihdam etmekten vazgeçmesi gibi bir dizi sosyal ve ekonomik girişim başlattı. Bu reformlar, 2015 yılında tahtına çıkan Kral Selman bin Abdülaziz yönetiminde hızlandı ve o zamandan bu yana Suudi Krallığı’nda kadınların araba kullanımına yönelik yasağını kaldırdı ve on yıllardır kapalı olan sinemaların açılmasına izin verdi. Suudi Arabistan, 2011 Arap Baharı sırasında bazı protestolara sahne oldu, ancak bölgenin başka yerlerinde olan protestolardaki kan dökme seviyesine çıkmadı. Doğu Eyaletindeki Şii Müslümanlar öncelikle siyasi mahkumların tutuklanmasına, endemik ayrımcılığa ve Bahreyn’deki ve Bahreyn ve Suudi Hükümeti eylemlerini protesto ettiler. Riyad, bazı protestocuları tutuklayarak ancak çoğunu hızlı bir şekilde serbest bırakarak ve siyasi ve İslamcı aktivizme karşı çıkmak için devlet destekli din adamlarını kullanarak temkinli ama sağlam bir yaklaşım benimsedi.

Vizyon 2030’un fikir babası Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed bin Selman

Hükümet, 2005-2011 yıllarında belediye meclis üyelerini seçmek için ilk seçimleri gerçekleştirdi. Aralık 2015’te, belediye meclisi seçimlerinde kadınların ilk kez oy kullanmalarına ve aday olmalarına izin verildi ve 19 kadın sandalye kazandı. Kral Selman’ın 2015 yılında tahta çıkmasından sonra, 30’lu yaşlardaki oğlu Prens Muhammed’i Savunma Bakanı yaptı. Kral Selman önce Veliahtı olarak Prens Mukrin bin Abdülaziz Al Suud’u atadı. Ancak 2015 yılının Nisan ayında yönetimde değişikliğe giderek Muhammed bin Nayif’i veliaht prensliğine getirdi. Oğlu Muhammed bin Selman bin Abdülaziz Al Saud’u ise veliaht prens yardımcısı olarak atadı. Suudi Arabistan Mart 2015’te, meşru Yemen hükümetini yeniden kurmak için askeri bir saldırıda 10 ülkeden oluşan koalisyonu yönetti. Aralık 2015’te, Veliaht Prens Yardımcısı Muhammed bin Selman, Suudi Arabistan’ın 34 ülkeden oluşacak ve terörizmle mücadele etmek için kurulacak bir İslam Koalisyonu’na öncülük edeceğini açıkladı (o zamandan bu yana 41 ülke oldu). Mayıs 2017’de Suudi Arabistan, şiddet yanlısı aşırıcılıkla mücadele konusundaki çabalarının bir parçası olarak Küresel Aşırılıkçı İdeoloji ile Mücadele Merkezi’ni (“Etidal” olarak da bilinir) açtı. Haziran 2017’de Kral Selman, oğlu Muhammed bin Selman’ı veliaht prensliğe yükseltti.

DÜNYA PETROLÜ’NÜN YÜZDE 16’SINA SAHİP

Suudi Arabistan, önde gelen petrol ve doğal gaz üreticisi olmaya devam ediyor ve 2015 itibariyle dünyanın kanıtlanmış petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 16’sına sahip. Hükümet, özellikle Suudi Arabistan’ın 2005 yılında Dünya Ticaret Örgütü’ne girmesinden bu yana ekonomik reform ve çeşitliliği sürdürmeye devam ediyor. Nisan 2016’da Suudi Arabistan Hükümeti, Vizyon 2030 olarak bilinen çok çeşitli sosyo-ekonomik reformların yapılacağını duyurdu. Bu reformlara başlandı hızla devam ediyor…

 

Coğrafi Durum:

Yer: Orta Doğu, Yemen’in kuzeyinde Basra Körfezi ve Kızıldeniz’i çevreliyor

Coğrafik koordinatlar: 25 00 Kuzey, 45 00 Doğu

Harita referansları: Orta Doğu

Alan:

Toplam yüzölçüm: 2.149.690 km2

Arazi: 2.149.690 km2

Su: 0 km2

Dünyadaki diğer ülkelerle karşılaştırıldığında  14. en büyük yüzölçümüne sahip ülke.

Alan – karşılaştırması: ABD’nin beşte birinden biraz fazla

Arazi sınırları:
Toplam:
4,272 km

Sınır komşuları : Irak 811 km, Ürdün 731 km, Kuveyt 221 km, Umman 658 km, Katar 87 km, BAE 457 km, Yemen 1307 km

Sahil şeridi: 2.640 km

Denizcilik:
Karasal deniz: 12 denizmili
Bitişik bölge: 18 denizmili
Kıta sahanlığı: belirtilmemiş

İklim: Sert, aşırı sıcak ve aşırı kuru çöl iklimi

Arazi: Soğunlukla kumlu çöl

Yükseklik:

Ortalama yükseklik: 665 m
En alçak nokta: Basra Körfezi  0 m
En yüksek nokta: Jabal Sawda  3,133 m

Doğal kaynaklar: Petrol, doğal gaz, demir cevheri, altın, bakır

Arazi kullanımı:

Tarım arazisi: yüzde 80.7 (2011 tahmini)
Ekilebilir arazi: yüzde 1.5 (2011 tahmini) / daimi ürünler: yüzde 0.1 (2011 tahmini) / daimi mera: yüzde 79.1 (2011 tahmini)
Orman: yüzde0.5 (2011 tahmini)
Diğer: yüzde 18.8 (2011 tahmini)
Sulanan arazi: 16.200 km2 (2012)

Nüfus dağılımı: Tarihsel olarak çoğunlukla göçebe veya yarı göçebe olan bir nüfus olan Suudi Arabistan nüfusu, 1930’larda petrolün keşfedilmesinden bu yana daha da yerleşik olmuştur. Ekonomik faaliyetlerin çoğu – ve bununla birlikte ülkenin nüfusu – yarımadanın ortasında, doğuda Ad Dammam’dan, iç mekandaki Riyad’a, batıda Kızıldeniz yakınlarındaki Mekke-Medine’ye kadar geniş bir alanda yoğunlaşmıştır.

Doğal tehlikeler: Sık sık kum ve toz fırtınaları

Volkanizma: Birçok volkanik formasyona rağmen, son birkaç yüzyılda çok az aktivite olmuştur; volkanlar arasında Harrat Rahat, Harrat Khaybar, Harrat Lunayyir ve Jabal Yar sayılabilir.

Çevre – güncel konular: Çölleşme, yeraltı su kaynaklarının tükenmesi, nehirlerin veya kalıcı su kütlelerinin olmaması, kapsamlı deniz suyu tuzdan arındırma tesislerinin geliştirilmesini sağlama, petrol sızıntılarından kaynaklanan kıyı kirliliği, hava kirliliği ve  atık yönetimi

Çevre – uluslararası anlaşmalar:

Taraf: Biyoçeşitlilik, İklim Değişikliği, İklim Değişikliği-Kyoto Protokolü, Çölleşme, Tehlikedeki Türler, Tehlikeli Atıklar, Deniz Hukuku, Deniz Çöp Boşaltım, Ozon Tabakasının Koruması, Gemi Kirliliği

Coğrafya – not: Suudi Arabistan dünyanın en büyük nehirsiz ülkesidir. Basra Körfezi ve Kızıldeniz’deki geniş sahil şeridi, Basra Körfezi ve Süveyş Kanalı’ndan önemli miktarda sevkiyata (özellikle ham petrol) izin vermektedir.

 

İnsanlar ve Toplum

Nüfus: 33.091.113 (Temmuz 2018 tahmini)
Not: BM verilerine göre göçmenler toplam nüfusun yüzde 37’sini oluşturuyor (2017)
Dünya ülkeleri sıralaması: 41

Milliyet:
İsim: Suudi Arabistan
Sıfat: Suudi veya Suudi Arabistanlı

Etnik gruplar: Arap% 90, Afro-Asya% 10

Diller: Arapça (resmi)

Dinler: Müslüman (resmi; vatandaşlar yüzde 85-90 Sünni ve yüzde 10-15 Şii’dir), diğer (Ortodoks, Protestan, Roma Katolik, Yahudi, Hindu, Budist ve Sih içerir) (2012 tahmini)

Yaş yapısı:
0-14 yaş: yüzde 25.74 (erkek 4.348.227 / kadın 4.170.944)
15-24 yaş: yüzde15.58 (erkek 2.707.229 / kadın 2.447.519)
25-54 yaş: yüzde49.88 (erkek 9.951.080 / kadın 6.554.525)
55-64 yaş: yüzde 5,48 (erkek 1,112,743 / kadın 700,553)
65 yaş ve üstü: yüzde 3.32 (erkek 586.606 / kadın 511.687) (2018 tahmini)

Ülkenin ortalama yaşı: 29.9 yıl (2018 tahmini)
Erkek: 32.1 yıl
Kadın: 27.2 yıl
Dünya ülkeleri sıralaması: 120

Nüfus büyüme hızı:  yüzde  1.63 (2018 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 64

Doğum oranı: 15,6 doğum / 1.000 nüfus (2018 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 116

Ölüm oranı: 3.3 ölüm / 1.000 nüfus (2018 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 220

Net göç oranı: 4.1 göçmen/ 1.000 nüfus (2018 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 32

Nüfus dağılımı: Tarihsel olarak çoğunlukla göçebe veya yarı göçebe olan bir nüfus olan Suudi nüfusu, 1930’larda petrolün keşfedilmesinden bu yana daha yerleşik hale gelmiştir; ekonomik faaliyetlerin çoğu – ve bununla birlikte ülkenin nüfusu – yarımadanın ortasında, doğuda Ad Dammam’dan, merkezdeki Riyad’a, batıda Kızıldeniz yakınlarındaki Mekke-Medine’ye kadar geniş bir alanda yoğunlaşmıştır.

Kentleşme:
Kentsel nüfus: toplam nüfusun:  yüzde 84,1’i
Kentleşme oranı:  yıllık yüzde  2.17 değişim oranı (2015-20 tahmini)

Başlıca kentsel alanlar – nüfus:
Riyad (başkent) 7.071 milyon
Cidde 4.522 milyon
Mekke 2.005 milyon
Medine1.459 milyon
Ad Dammam 1.225 milyon (2019)

Cinsiyet oranı:
doğumda: 1.05 erkek / kadın
0-14 yaş: 1.04 erkek / kadın
15-24 yaş: 1,11 erkek / kadın
25-54 yaş: 1,52 erkek / kadın
55-64 yaş: 1,59 erkek / kadın
65 yaş ve üzeri: 1.15 erkek / kadın
Toplam nüfus: 1.3 erkek / kadın (2018 tahmini)

Anne ölüm hızı: 17 ölüm / 100.000 canlı doğum (2017 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 131

Bebek ölüm hızı:
Toplam: 12.1 ölüm / 1.000 canlı doğum (2018 tahmini)
Erkek: 13 ölüm / 1.000 canlı doğum
Kadın: 11.1 ölüm / 1.000 canlı doğum
Dünya ülkeleri sıralaması: 113

Doğuştan itibaren beklenen yaşam süresi:
Toplam nüfus: 75.7 yıl (2018 tahmini)
Erkek: 74.2 yıl
Kadın: 77.3 yıl
Dünya ülkeleri sıralaması: 104

Toplam doğurganlık hızı
2.04 çocuk / kadın (2018 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 111

Doğum kontrol yaygınlığı oranı: Yüzde 24.6 (2016)

İçme suyu kaynağı:
Gelişmiş kentsel nüfusun yüzde 97’si
Kırsal: nüfusun yüzde 97’si
Toplam: nüfusun yüzde 97’si
Gelişmemiş kırsal nüfusun yüzde 3’ü
Toplam nüfusun yüzde 3’ü (2015 tahmini)

Mevcut Sağlık Harcamaları: Yüzde 5.7 (2016)
Doktor yoğunluğu: 2.39 doktor / 1.000 nüfus (2016)
Hastane yatağı yoğunluğu: 2,7 yatak / 1.000 nüfus (2014)

Sağlık tesislerine erişim:
Gelişmiş: kentsel: nüfusun yüzde 100’ü (2015 tahmini)
Kırsal: nüfusun yüzde 100’ü (2015 tahmini)
Toplam: nüfusun yüzde 100’ü (2015 tahmini)
Gelişmemiş: kentsel: nüfusun yüzde 0’ı (2015 tahmini)
Kırsal: nüfusun yüzde 0’ı (2015 tahmini)

HIV / AIDS – yetişkin yaygınlık oranı: <.1 (2016 tahmini)
HIV / AIDS – HIV / AIDS ile yaşayan insanlar: 8.200 (2016 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 108
HIV / AIDS – ölümler: <500 (2016 tahmini)

Obezite – yetişkin prevalansı: yüzde 35.4 (2016)
Dünya ülkeleri sıralaması: 14

Okuryazarlık:
Tanımı: 15 yaş ve üzeri okuyabilir ve yazabilir
Toplam nüfus:% 94.7
Erkek:% 97
Kadın:% 91.1 (2015)

Okul süresi (ilköğretimden yükseköğretime):
Toplam: 17 yıl
Erkek: 18 yaş
Kadın: 16 yıl (2014)

İşsizlik, 15-24 yaş arası gençler:
Toplam: yüzde24.2
Erkek: yüzde 17.4
Kadın: yüzde 46.3 (2016 tahmini)
Dünya ülkeleri sıralaması: 52