Suudi Arabistan, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda hızla gelişiyor

Suudi Arabistan’da hayata geçirilen hızlı reformlar sonrasında kadınlar ve erkeklerin hakları eşitlendi. Kadınlar erkeklerle aynı yaşta emekli olup istedikleri zaman boşanabilecekler.

Riyad’daki Diriye Gate Geliştirme Kurumu baş pazarlama ve iletişim sorumlusu Danielle Atkins, “Suudi Arabistanlı kadınlar iş yerlerine her zamankinden daha çok tutku, enerji ve coşku getiriyor ve Suudi Krallığı’ndaki çalışan kadın sayısında ciddi bir artışın görülüyor” dedi.

Danielle Atkins’in yorumları,  Suudi Arabistan’ın 2017 yılından bu yana toplumsal cinsiyet kalitesine yönelik hızlı ilerlemesini vurgulayan ve ülkeyi 190 ülke arasında en iyi ve en üst düzey reformcu olarak nitelendiren Dünya Bankası raporu sonrasında geldi.

Bankanın “Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk” konulu 2020 raporu, Suudi Krallığı’na 100 üzerinden 70,6 puan vererek, Körfez İşbirliği Konsey ülkeleri içinde birinci ve Arap dünyasında ikinci sırada gösterdi. Rapora göre, Suudi Arabistan son sıralamasından bu yana 38.8 puan atlama yaptı.

“Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk” raporu, yasadaki cinsiyet eşitsizliğini ölçer, kadınların ekonomik katılımının önündeki engelleri belirler ve ayrımcı yasaların reformunu teşvik ediyor.

Raporda, pasaport edinme ve yurt dışına seyahat etme konusundaki kısıtlamaların kaldırılmasının ardından Suudi Arabistan’ın, özellikle kadınların hareketliliği olmak üzere, sekiz göstergenin altısında kaydettiği iyileşmeler vurgulanıyor.

KADINLARA BİRÇOK HAK EŞİTLİĞİ TANINDI

Raporda hareketliliğin, yüzde 100 olarak en fazla iş yerinde geliştiği, evlilikte yüzde 60, ebeveynlikte yüzde 40, girişimcilikte ve emeklilikte yüzde 100  olduğu kaydedildi. Yeni yasal değişiklikler sayesinde kadınların nerede yaşayacaklarını seçme, evlilik ve evlerinden ayrılma hakları erkeklerle eşitlendi.

Danielle Atkins, kadınlar için fırsatlardaki ‘kayda değer değişim’, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Vizyon 2030 dönüşüm planının uygulanmasına bağlanabileceğini söyledi. Atkins, ‘’Bugün kadınlar üst düzey hükümet görevlerine atandılar ve geleneksel olarak erkek odaklı bilim ve tıp gibi alanlarda liderlik yapmaya başladılar ve bu kadınlar gelecek için rol modeli olacaklar” dedi.

Suudi Arabistan, işyerleri ile ilgili olarak, cinsel taciz ve cinsiyet ayrımcılığı yasağı için yasalar ve cezai cezalar çıkardı. Evlilik konusunda; kadınların hane reisi olmalarına izin vermeye başladı ve kocalarına itaat etme yasal zorunluluğunu kaldırdı. Ebeveynlik ile ilgili olarak ise hamile çalışanların işten çıkarılmasını yasakladı.

Atkins açıklamalarına: ‘’Vizyon 2030’un hedeflerinden biri, istihdam edilen kadınların oranını mevcut yüzde 22’den yüzde 30’a yükseltmektir. Diriye Gate Geliştirme Kurumu ekibinin yüzde 83’ü Suudi Arabistanlıdan ve bu oranın yüzde 34’ü de kadınlardan oluşuyor. Yüzde 57’si kadınlardan oluşan pazarlama ekibi ise en yüksek orana sahip departman olarak öne çıkıyor.  İlk üç yeni işe alımının tamamı Suudi kadınlarından meydana geliyor ve Suudi Krallığı’na yeni gelen biri olarak benim izlenimim; bu değişikliğin hükümet ve bireysel CEO’lar tarafından yürütülmesi şeklinde. Bu çağrıyı Suudi Arabistan’daki tüm endüstrilerde görmek harika olacak’’ şeklinde devam etti.

Kadınlar yurt dışına yalnız çıkabilecek

Girişimciliği hızlandıran Suudi Krallığı, finansal hizmetlerde cinsiyete dayalı ayrımcılığı yasaklayarak kadınlar için krediye erişimi kolaylaştırdı. Bu; kadınların finansmana erişimini artırdığı kanıtlanmış ve 115 ülkede hâlâ mevcut olmayan yasal bir hüküm.

KADIN-ERKEK EMEKLİLİK YAŞI EŞİTLENDİ

Emeklilik konusunda ise Suudi Krallığı, erkeklerin ve kadınların tam emeklilik ödeneği ile emekli olabilecekleri yaşı 60’a eşitledi. Ayrıca, hem kadınlar hem de erkekler için 60 yaşına kadar emeklilik yaşı zorunlu oldu.

Suudi Krallığı’nda yaşanan değişikliklerin en cesaret verici olanlarından biri de, kadınların geleneksel olarak sadece ‘erkek alanları’ olarak kabul edilen ve STEM disiplinleri olarak adlandırılan bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında öğrenim görmelerine izin verilmesi oldu.

Örneğin, geçen yıl Riyad’daki Prenses Nourah Bint Abdulrahman Üniversitesi’nden mezun olan 5 bin 200 öğrencinin bin 400’ü STEM fakültelerinden geliyor.

Riyad Prenses Nourah Bint Abdulrahman Üniversitesi rektörü Einas Al-Eisa, İsviçre’nin Davos kentinde yapılan Dünya Ekonomik Forumu’nun son yıllık toplantısında, ‘’Yakın gelecekte bu sektördeki kadınlardan büyük bir katkı olacağını tahmin ediyorum. Suudi Arabistan’dan gelen teknoloji sektörlerinde çalışan kadınların sayısının artması, dünya çapında görülen düşüşe rağmen,  haberi gerçekten harika. Başka yerlerde kadınlar bu alanlardan uzaklaşıyor, oysa Suudi Krallığı’nda bu sayı sürekli artıyor” diye konuştu.

Bölgedeki yatırımlar, enerji ve altyapı konusunda danışmanlık veren Hollandalı bir danışman olan VEROCY’nin direktörü Cyril Widdershoven, Suudi Arabistan’daki kadınların pozisyonlarındaki gelişmelerin ofislerde, işyerlerinde ve sokaklarda görülebilmeye başlanacağını söyledi. Widdershoven; ‘’Suudi Arabistan ekonomisinde kadınların rolü çok net. Erişilmesi gereken mevcut bir işgücü. İşgücündeki çeşitlilik aynı zamanda genel verimliliği, karlılığı ve sürdürülebilirliği artırır. Bu nedenle yapılması gereken, kadınlar için sektörleri eğitmek ve stratejilendirmekten geçmekte’’ açıklamasını yaptı.

Dünya Bankası raporuna göre, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ve Sahra-altı Afrika Bölgesi’ndeki ülke  ekonomileri; reform yapan ilk 10 ekonomiden dokuzunu oluşturuyor.

Suudi Krallığı’nın çığır açan reformlarından bazıları, 2018 yılında kamu ve özel sektör istihdamında cinsel tacizi suç haline getirilmesinin yanı sıra, 2019’da kadınların daha fazla ekonomik fırsata sahip olmasını da içeriyor.

Suudi Krallığı’nda yapılan yasal değişiklikler artık kadınları iş ilanları ve işe alma da dahil olmak üzere istihdamdaki ayrımcılığa karşı koruyor ve işverenlerin hamilelik ve doğum izni sırasında bir kadını işten çıkarmasını yasaklıyor.

KADINLARIN İŞGÜCÜNE KATILIMI ARTIRMA HEDEFLENİYOR

Rapora göre; ‘’Bu reformlar Suudi Arabistan’da 2015 yılında ilk kez kadınların belediye seçimlerinde oy kullanmalarına ve aday olmalarına izin veren ve 2017’de kadınlara araç kullanma hakkı tanıyan diğer tarihi değişiklikler üzerine inşa edildi. Yapılan reformlar, kadınların Suudi Arabistan’ı Vizyon 2030’a yaklaşmasında çok önemli bir rol oynadıkları anlayışıyla desteklenmekte. Suudi Arabistan ekonomisini petrol ve doğal gazın ötesine taşıyarak, özel sektör büyümesini teşvik ederek ve girişimciliği destekleyen bu iddialı plan, kadınların işgücüne katılımını artırma hedefini de içermekte.’’

Raporda ayrıca ‘’kadınların ekonomiye katılımları konusunda yasal kısıtlamalar getirerek, ekonomik katkılarını artırabilir’’ ifadeleri yer alıyor.

Genç Suudi Arabistanlı kadınların mezun olduktan sonra ne yapacakları konusunda, Vizyon 2030 stratejisi; kadın işgücünde büyük bir artış öngörmekte ve önümüzdeki on yıl içinde yüzde 30’a kadar yükselmesini beklemekte.

Son istatistikler, Suudi Krallığı’nın bu hedefe ulaşma yolunda olduğunu ve özel sektör işgücünün yüzde 23,5’inin kadınlardan oluştuğunu gösteriyor.

Riyad Prenses Nourah Bint Abdulrahman Üniversitesi rektörü Einas Al-Eisa, ‘’Tıpkı dünyanın her yerinde olması gerektiği gibi, yetkinlik mezun olduktan sonra ne yapacağını bilen mezunlardan gelmekte’’ dedi.

Cyril Widdershoven ise Suudi Arabistan’ın çeşitlenip ilerlemesi için, Suudi Krallığı’ndaki kadınların finansal açıdan bağımsız olmalarının yanı sıra işgücündeki boşlukları da doldurabilmeleri gerektiğini söylerek ‘’Sağlık hizmetlerinden finans, enerji, tarım ve sanayiye kadar genç kadınların gücü dikkat çekicidir’’ diye konuştu.

Arab News