İran Sağlık Bakanlığı, açıklanan resmi verileri eleştirenlere yüklendi

İran Sağlık Bakanlığı, ülkede yeni tip koronavirüs (Covid-19) pandemisinin patlak vermesinin 62’nci gününde açıklanan resmi verilere yönelik eleştirilerde bulunanlara sert bir şekilde yüklendi.

İran Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Kiyanuş Cihanpur dün düzenlediği basın toplantısında bin 297 yeni virüs vakasının tespit edildiğini ve toplam vaka sayısının 84 bin 802’ye yükseldiğini açıkladı. Resmi verilere göre son 24 saat içerisinde 88 kişinin daha öldü. Böylece ölü sayısı 5 bin 297’ye ulaştı. Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasında hastanelerdeki 3 bin 375 vakanın kritik düzeyde olduğu, 365 bin 723 kişiye test yapıldığı ve 60 bin 965 kişinin de iyileştiği kaydedildi.

Sağlık Bakanlığı, parlamenter çevrelerin ve sağlık kuruluşlarının açıklanan rakamlarda şeffaf olunması yönünde talepte bulunmalarının ardından açıklanan rakamların gerçekliği konusunda vatandaşları ikna etmekte zorluk yaşıyor.

İstatistiklere dair yaşanan anlaşmazlıklarla ilgili yaşanan bir diğer gelişmede Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Cihanpur, Tahran Belediye Meclisi üyelerine yüklendi. Cihanpur, reformcuların 2009 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki tutumu ile Tahran Belediye Meclisi’nin Sağlık Bakanlığı verileri karşısındaki tutumunu bir diğeriyle ilişkilendirdi. “Belediye meclisindeki arkadaşlar bize seçim ve doğum istatistikleri dışında istatistikler sağlayabilir mi?” diye soran Cihanpur, “Söylemek istediklerini söylüyorlar. Yalnızca bilinen ve teyit edilen istatistikleri duyuruyoruz. Kimseye kişisel olarak cevap vermiyoruz” ifadelerini kullandı.

Tahran Belediye Meclisi Başkanı Muhsin Haşemi pazar günkü açıklamasında, koronavirüsten kaynaklı ölüm sayısının açıklanan resmi rakamlardan daha fazla olduğunu söylemiş ve gerekçe olarak da Sağlık Bakanı Yardımcısı Ali Rıza Reisi’nin gerçek ve resmi istatistikler arasında bir tutarsızlık olduğu yönündeki teyidini göstermişti.

Tahran Belediye Meclisi Üyesi Muhammed Cevad Hak Şinas birkaç gün önce, koronavirüs vakalarının duyurulma yöntemine dair eleştirilerde bulunmuş ve istatistiğin illere göre duyurulmasını talep etmişti. Hak Şinas, böyle bir ilanın vatandaşlar için daha faydalı olacağına dikkat çekerek daha şeffaf ve gerçek rakamlara ulaşılacağını söylemişti.

Sağlık Bakanlığı geçen hafta üniversite hastanelerinin ayrı istatistikler açıklamasını yasaklamıştı. Sağlık Bakanlığı’ndan bir yetkili her ne kadar resmi rakamlar ile gerçek rakamlar arasında farkların olduğunu söylese de söz konusu farkın abartılmaması gerektiğini de dile getirdi. Meclis, hükümetin açıkladığı ölüm ve vaka sayısının yüzde 80 oranında daha az olduğu yönündeki raporunu ise geri çekti. Parlamentonun raporunda, ülkede koronavirüse yakalananların sayısının 600 ila 750 bin arasında olduğu ve bu rakamın açıklanan resmi verilerden 8 ila 10 kat daha fazla olduğu kaydedildi. Raporda ölü sayısının ise açıklanan verilerden iki kat daha fazla olduğu belirtildi.

Diğer yandan Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Üyesi Alaaddin Burucerdi, açıklanan resmi verileri eleştirenlere yüklendiği açıklamasında “Herkesin hassasiyetle gelişmeleri takip ettiği bir ülkede bu tür sorumsuz açıklamalarda bulunmak yanlıştır” dedi. Bu çerçevede bir komite oluşturulduğunu ve günlük istatistikleri yayınlamak üzere düzenlemeler getirildiğini ifade eden Burucerdi, Tahran Belediye Meclisi Sağlık Komitesi Başkanı’nın Sağlık Bakanlığı’nın günlük istatistikler ‘uydurduğu’ yönündeki söylemiyle insanları manipüle etmeye çalıştığını söyledi.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise dün yaptığı açıklamada, dini merkezlerin sağlık protokollerine uygun olarak yeniden açılmasının hükümeti için ‘ciddi bir endişe kaynağı’ olduğunu söyledi. Ruhani’nin bu açıklaması, iktidar kurumlarında etki sahibi olan ilmi otoritelerin talebinin ardından ibadet yerlerinin bir ay yerine iki hafta boyunca kapalı kalacağı yönündeki duyurusundan birkaç gün sonra geldi.

Ruhani, ekonomi dosyasının ele alındığı kabine toplantısında, koronavirüs dolayısıyla zarar görenlere ve ailelere mali yardım sağlanması çağrısında bulundu.

Bununla birlikte ülkede ikinci bir virüs dalgasına karşı uyarılar arttı. Sağlık Bakanlığı, iller arası seyahat kısıtlamalarının kaldırılmasının ardından başkent sakinlerinin kıyı kentlerine yığılmaması hususunda uyarıda bulundu. İran hükümeti pazartesi gününden itibaren orta riskli faaliyetlerin yeninden başlamasına izin verdi. Tahran Çarşısı gibi büyük ticari yerlerin yanı sıra alışveriş merkezleri de bu karar kapsamına dahil edilirken restoranların, yüzme havuzlarının ve spor salonlarının kapalı kalma süreleri uzatıldı.

İran’da koronavirüs dolayısıyla getirilen kısıtlamaların kaldırılmasının ardından başkent otoyollarında ve merkezindeki trafikte yüzde 70 oranında artış gözlendi. İran’ın resmi haber ajansı IRNA’nın haberine göre bu artış, kısıtlamaların kaldırılması ve çalışanların üçte ikisinin işlerine geri dönmelerinden kaynaklandı. Ülkede geçen cumartesi gününden itibaren ‘bilinçli mesafe’ planına geçildi ve böylece sosyal mesafe planı kapsamında alınan tedbirlerde ve getirilen kısıtlamalarda açık bir şekilde geri adım atıldı.

Sağlık Bakan Yardımcısı İreç Herirçi devlet televizyonunda yayınlanan konuşmasında, ülkede henüz salgını kontrol altına alma aşamasına gelmediklerini söyledi. Sağlık Bakanı Said Nemeki, salgını kontrol altına alma aşamasına gelindiği gibi bir yanılsamaya düşülmemesi gerektiğini belirttiği açıklamasında vatandaşların dikkatli davranmalarına ilişkin uyarıda bulundu ve ‘evde kal’ sloganıyla hareket edilmesi gerektiğini vurguladı.

Diğer taraftan İran yargısı, yeni tip korona virüs (Covid-19) salgını sebebiyle bin kadar yabancı uyruklu tutuklunun geçici olarak serbest bırakıldığını duyurdu. Yargı Erki Sözcüsü Gulam Hüseyin, diğer ülkeler tarafından yapılanlarla kıyaslandığında İran’ın mahkumların sağlığını koruma amacıyla attığı bu adımın oldukça önemli olduğunu belirtti.

İran geçtiğimiz haftalarda çıkış izninden yararlanacak tutukluların listesini genişletmesi yönünde gelen uluslararası taleplerle karşı karşıya kaldı. Sözcü Gulam Hüseyin, düzenlediği bir basın toplantısında bu taleplere cevap olarak, “Uzmanlar, ABD ve İngiltere’nin mahkumlar hakkında neler yaptıklarına baksın. Biz, bu iki ülkenin vatandaşlarının da aralarında bulunduğu bin kadar yabancı tutukluyu serbest bıraktık. Bunun için de herhangi bir şart belirlemedik” ifadelerini kullandı. İran mart ayından beri 100 bin kadar mahkuma çıkış izni verdi ve izin sürelerini 20 Mayıs’a kadar uzattı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi, ülkesinin koronavirüs salgınının siyasallaştırılmasına karşı olduğunu dile getirdiği açıklamasında, ABD’yi ‘salgını siyasi ve seçim amaçlı siyasallaştırmaya çalışmakla’ suçladı. İran Devrim Rehberi Ali Hamaney başlangıçta ABD’yi virüsün arkasında olmakla suçlamış ve ‘biyolojik savaş’ tezini gündeme getirmişti.

Şarkul Avsat