Kovid-19, mevsimsel grip ve mutasyonlar tehlikeyi artırıyor

Dünyanın dört bir yanındaki sağlık otoriteleri, Kovid-19 salgınının önümüzdeki sonbaharda başlayacak mevsimsel grip döneminde de süreceğini ve bunun getireceği yükü sağlık sistemlerinin kaldıramama ihtimali bulunduğu konusunda uyarıyor.

ABD’de yapılan bir araştırmada influenza virüslerindeki mutasyonlara karşı uzun süreli koruma sağlayan bir aşı üretmeye yönelik umudun azaldığının ileri sürülmesi endişeleri artırdı.

Çok yavaş bir gelişme gösteren yeni tip koronavirüsün de (Kovid-19) aralarında bulunduğu korona virüslerin aksine influenza virüslerinde mutasyonların meydana gelmesi olağan bir durum olarak gösteriliyor. Bu sebeple bilim insanları, “bnAbs” olarak da bilinen, nötr antikorları uyaran geniş çaplı bir bağışıklık tepkisi meydana getirerek uzun vadede koruma sağlayabilen küresel bir grip aşısı geliştirmek için çaba gösteriyorlar.

ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nin web sitesinde, yeni tip koronavirüse karşı aşı bekleyen uluslararası toplum için sevindirici bir çalışmanın sonuçlarının yayınlandı. Ancak söz konusu yayından yaklaşık iki hafta sonra Scripps Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan bir diğer çalışmanın sonuçları, mevsimsel grip virüsleri için uzun vadeli bir aşı geliştirilmesi yönündeki umutları zayıflattı.

Johns Hopkins Üniversitesi tarafından yapılan araştırma, 20 binden fazla yeni tip koronavirüs örneğini inceledikten sonra salgınla birlikte biriken genetik değişikliklerin virüsün farlı suşlarının ortaya çıkmasına yol açmadığını ortaya koydu.

Koronavirüsün yeni suçların ortaya çıktığına işaret eden ve aşı üretim projelerini etkileyebilecek olan diğer çalışmaların ardından gelen bu araştırma, koronavirüse karşı aşı üretme planları için daha fazla güven veriyor.

Bu projelerin sonuçları mevsimsel grip döneminin başladığı önümüzdeki sonbahar mevsiminden önce ortaya çıkmayacak gibi görüyor. Bu sebeple Dünya Sağlık Örgütü, Scripps Enstitüsü’nün çalışmasına göre uzun vadeli koruma sağlayan bir üretim planının mevcut olamayacağı anlaşılan influenze aşısının önemini her zamankinden daha fazla vurgulamaya başladı.

Science dergisinde 19 Haziran 2020’de yayınlanan bir çalışma, yaygın olan bazı influenza türlerinin bilim insanlarının aşı yoluyla aktif hale getirmeye çalıştıkları daha geniş spektrumlu antikorlardan kaçmak için mutasyona uğrayabildiğini ortaya koydu.

Araştırmacılar çalışma sırasında, H3N2 gribinin daha yaygın olan alt türlerinden birinin, neredeyse tüm grip suşlarını bloke ettiği düşünülen antikorlardan kaçmak için kolayca değişebileceğini keşfettiler. Ayrıca yaygın olan diğer alt türlerin (H1N1), nötr antikordan kaçmasının çok daha zor olduğunu ortaya çıkardılar.

Scripps Araştırma Enstitüsü araştırmanın sonuçları hakkında önceki gün web sitesinde yayınladığı raporda, mevcut grip araştırmasının temel amaçlarından birinin insanlara influenzedan uzun vadeli koruma sağlayacak “bnAbs” olarak da bilinen geniş çaplı nötr antikorları uyaran küresel bir aşı geliştirilmesi olduğu ifade edildi.

Mevsimsel grip, her yıl dünyada milyonlarca insanın hastalanmasına, en az birkaç yüz bin kişinin de ölmesine neden oluyor. Mevsimsel influenzanın insanlar arasında yayılan suşlarılarının karışımı her mevsim değişme eğilimi gösteriyor. Tanımlanan alt türler için geliştirilen mevcut aşılar ise geliştirilmesinden çok kısa bir süre sonra mevcut suşların sadece dar bir grubuna karşı bağışıklık sağlayabiliyor. Sonuç olarak grip aşıları her mevsim için sadece kısmi ve geçici bir koruma sağlıyor.

Bilim insanları, mevsimsel grip döneminin Kovid-19 salgınıyla aynı döneme denk gelebileceği yönündeki endişelerden dolayı çok sayıda suşa etki edebilen nötr antikorları (bnAbs) uyaran bir bağışıklık tepkisi meydana getirerek virüslere karşı büyük oranda kalıcı koruma sağlayan grip aşısı geliştirme umudu taşıyorlardı. Bu çalışma, influenza virüslerinin söz konusu antikorlardan ne ölçüde kaçabileceğini ve yayılma gücünü bulmayı amaçlıyordu. Çalışma influenzanın daha yaygın alt türlerinden biri olan H3N2’nin antikordan kaçmak için nispeten daha kolay değişebildiğini ortaya koydu.

Geniş spektrumlu bir grip aşısı hayalini ortadan kaldıran bu sonuç ışığında ulusal sağlık sistemlerinin önünde, her yıl değişen ve Kovid-19 ile influenza arasındaki senkronizasyon riskini azaltmak için bağışıklığı takviye edici en önemli tavsiyelerden biri kabul edilen geleneksel grip aşısıyla çalışmaktan başka bir seçenek bulunmuyor.

Mısır Sağlık Bakanlığı’ndan viroloji danışmanı Dr. Halid el-Hadidi konuya dair Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Bu aşının kısmi koruma sağlayacağı doğrudur. Ama hiç yoktan da iyidir” dedi. Ayrıca birçok ülkenin ekonomisinin çarklarını döndürmek için aldığı kısıtlamaları hafifletme kararlarıyla birlikte, eğer sosyal mesafe kuralına uyulmazsa, özellikle mevsimsel grip ile Kovid-19 arasında etkileşim meydana gelebileceği ve vaka sayılarının artabileceği konusunda uyardı. Dr. Hadidi açıklamasında “Yeni tip koronavirüs ve mevsimsel grip salgınını önlemek için bu kurallara uymak zorunlu hale geliyor” değerlendirmesinde bulundu.

Şarkul Avsat