Iraklı doktorların maddi imkansızlıkla mücadelesi

Ödenmemiş maaşlar, maske sıkıntısı, hasta yakınlarından gelen tehditler… Irak hiçbir zaman doktorlar için kolay bir yer olmadı.

Başkent Bağdat’ta bir hastanede çalışan Doktor Muhammed, “Biz şu an çöküş halindeyiz” diyor. Özgürce konuşmak için adının açıklanmasını istemeyen Muhammed, 48 saat aralıksız çalışmanın ardından, “Bundan daha fazla çalışamam. Artık vakalara ve hastalara odaklanamıyorum” dedi.

Irak’ta çoğu doktor olmak üzere 45 binin üzerinde Kovid-19 vakası kaydedildi. Muhammed, “Ben şahsen son bir ay içinde koronavirüse yakalanan 16 doktor biliyorum” dedi. Ülkede Kovid-19 kaynaklı can kayıpları 2 bini aştı. Resmi rakamlara göre günlük ölüm sayısı son bir hafta içinde 100’ü geçmeye başladı. Doktorlar buna ayak uyduramayacakları konusunda uyarıyorlar.

Aynı durum Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) de geçerli. IKBY’de toplam vaka sayısı 5 bin barajını aştı. En az 200 sağlık çalışanın Kovid-19 testi pozitif çıkarken, 160’ı aşkın sağlık çalışanı hayatını kaybetti.

IKBY’nin Süleymaniye kentinde bulunan Ali Naci Hastanesi’nin önündeki banklarda oturan onlarca kişi Kovid-19 tahlili yaptırmak için bekliyor. Fakat bazı sağlık çalışanlarının grevde olması nedeniyle hastanenin çalışan sayısı her zamankinden daha az.

Bağdat’taki merkezi yönetim gibi Kürt bölgesel yönetimi de petrol fiyatlarındaki düşüş ve salgının yol açtığı ekonomik durgunluk nedeniyle bu yıl kamu sektörünün maaşlarını ödemekte zorlanıyor. Bu durum, devletin finanse ettiği sağlık kuruluşlarında çalışan ve iki aydır maaşını alamayan sağlık personeli üzerinde yıkıcı bir etki yarattı.

IKBY’deki devlet hastanelerinde görev yapan binlerce sağlık çalışanı bu ayın başlarında Kovid-19 dışındaki vakaları tedavi etmeyi bırakacaklarını duyurdu.

Süleymaniye’nin sağlık sendikası başkanı Hawzin Osman, “IKBY’deki bu kısmi greve en az 20 bin sağlık çalışanı katılıyor” dedi. Bunlar arasında bulunan 800 doktor, IKBY’deki Kovid-19 vaka sayılarının artışıyla birlikte geçtiğimiz iki hafta içinde greve başladı.

30 yaşındaki Doktor Şivan Kurda, onlardan biri. Kurda, “Sadece Kovid-19 vakalarını tedavi etmek için her gün 10 saatlik vardiyalar halinde çalışıyoruz” dedi. Kurda’nın 2019’a ait 3 aylık maaşı ödenmezken, 2020’de ise Nisan ve Mayıs aylarına ait maaşı henüz yatırılmadı.

Irak genelinde sağlık yetkilileri ve çalışanları, savaş yıllarının bıraktığı tahribat, yatırımların olmayışı ve sağlık malzemeleri için ayrılan ödeneklerde yapılan yolsuzluklar nedeniyle harap durumdaki hastaneleri uzun yıllardır eleştiriyor.

Hatta Başbakan Mustafa el-Kazimi geçen hafta gazetecilere verdiği demeçte, “Bizim bir sağlık sistemimiz yok” demişti.

Kazimi, “Sağlık sistemi yıkık ve bazı devlet kurumlarında görev yapanlar liyakatsiz olduğu için en temel şartlar sağlanamıyor. Bu, yıllardır üst üste birikerek geldi” ifadesini kullanmıştı.

Irak aynı zamanda doktor olmak için de tehlikeli bir yer. Zira hastanın durumu kötüye gitmesi halinde hasta yakınlarının sağlık personelini bazen ölümle bile tehdit ettikleri biliniyor. Bu hafta içinde ülkenin güneyindeki Zikar kentinde bir hasta yakının bulunduğu hastanedeki kadın doktoru darp etmesi üzerine Zikar Sağlık Sendikası greve kararı aldı.

Başkentin kuzeyinde Kovid-19 vakalarına bakan birçok doktor, kendilerinin ve meslektaşlarının, herhangi bir ek mesai ücreti almadıklarına işaret ederek, tükenmenin eşiğine geldiklerini belirtiyor.

27 yaşındaki Doktor Amar Felah, “Ne Ekim’deki halk protestoları sırasında ne de DEAŞ’a karşı verilen savaşı sırasında yaşanan olağanüstü hal durumu için ikramiye verilmedi. Daha fazla mesai yaptığımız için bize ikramiye vereceklerini mi sanıyorsun?” dedi.

Felah, çalıştığı El-Kindi Eğitim Hastanesi’nin her bir doktora ayda sadece 5 adet N95 maskesi verdiğini söyledi. Enfekte olan hastalarla sürekli etkileşim halinde olduklarına dikkat çeken Felah, defalarca maske değiştirmek zorunda kaldığını ve bu nedenle sağlık malzemelerine verdiği ücretin aylık 750 dolara ulaştığını kaydetti. Felah, “Çalışma saatleri veya çalışma yükü artırılırsa biz de greve gideceğiz” ifadesini kullandı.

Bağdat’taki bir başka hastanede görev yapan 26 yaşındaki Doktor Vail, psikolojik açıdan çöktüğünü belirtti.

Vail, “Koronadan önce, iş baskısından biraz nefes almak için boş zamanlarda dışarı çıkarak arkadaşlarımla ve ailemle görüşürdüm. Ancak şimdi sadece iş yerimdeki izolasyonlu odadan evimdeki izolasyonlu odama geçebiliyorum” dedi.

Meslektaşlarıyla birlikte en çok korktukları durumun virüsü ailelerine bulaştırmak olduğunu söyleyen Vail, bunun onlar için gerçek anlamda kabus olacağını kaydetti.

Vail, “Bir ay boyunca bende belirtiler görüldü ama çalışmaya devam etmem söylendi. Enfekte olmamız sadece bir anlık meseledir” ifadesini kullandı.

Şarkul Avsat