Etiyopya’daki protestolar hakkında 5 soru

Etiyopya’daki en geniş etnik gruplardan olan Oromoların sıkıntılarını şarkılarında dile getiren şarkıcı Hachalu Hundessa’nın vurularak öldürülmesi sonrası başkent Addis Ababa’da protestolar patlak verdi.

Patlamalar sonrasın kaç kişinin yaralandığı ve öldüğü ile ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.  5 soruda Oromoların protestoları…

1- Bir şarkıcının öldürülmesi neden Etiyopya’daki Oromo halkı arasında kanlı protestolara yol açtı?

Etiyopya’nın en büyük etnik grubu olan Oromolar, siyasi iktidar tarafından sistemin dışında bırakıldıkları için uzun süredir şikayet ediyorlar. Oromo halkının çoğu, 2018’de Oromo kökenli Abiy Ahmed’in başbakan olarak seçilmesini memnuniyetle karşılamıştı. Ancak bazıları şu an Abiy Ahmed’in kendi etnik grubu için yeterli çaba göstermediğine dikkat çekerek Oromo halkının lideri olmak için uygunluğunu sorguluyorlar.

2- Oromolar neden öfkeli?

Uzun yıllardır üyeleri kuzey Tigray bölgesinden olan bir parti, Etiyopya’daki iktidar koalisyonuna egemendi. Oromoları en güneyde ikamet etmeye zorlayarak öfkenin oluşmasına neden oldu. 2015 yılında Oromoların sahip olduğu tarım arazilerini kullanarak başkenti genişletme amacıyla hazırlanan hükümet planı nedeniyle 3 yıl boyunca gösteriler yaşandı. Bu durum sonunda başbakanın istifasına ve Abiy Ahmed’in atanmasına yol açan kanlı protestoları tetikledi. Abiy Ahmed, ülke çapında büyük özgürlükler sağladı. Ancak batıdaki ve güneydeki Oromia’nın bazı kısımları Uluslararası Af Örgütü’nün cinayetler ve güvenlik ihlalleri yaptığını belirttiği federal askeri yönetimin kontrolüne geçti.

3-Oromolar öfkelerini nasıl ifade ediyor?

Bazı önde gelen Oromo aktivistleri Abiy’i açıkça eleştirerek Oromonun çıkarlarına rağmen sadece kendi Refah Partisi’ni genişletmekle ilgilendiğini savunuyor. Ekim ayında Oromo gençliği Abiy’i protesto ederek Oromo kökenli tanınmış muhalif siyasetçi Cevher Muhammed’e destek verdi. 86 kişinin ölümüne yol açan protestolarda muhalif Oromo Kurtuluş Ordusu (OLA) hükümet güçlerine saldırdı. Hükümet OLA’yı sivilleri hedef almakla suçladı.

4-Bu durum Başbakan’ı nasıl etkiliyor?

Abiy liderliğindeki Refah Partisi, yetkililerin Kovid-19 salgınının kontrol altında olduğunu açıklamasından 12 ay sonra yapılacak ulusal seçimlerde rekabet edecek. Ağustos ayında yapılması planlanan seçimlerin tarihi pandemi nedeniyle ertelendi. Abiy, öncekilerin aksine bu seçimlerin özgür ve adil olacağı sözünü verdi. Ancak Etiyopya’daki iktidar  genellikle etnik gruplardan oy topladığı için Oromia’daki bölünmelerin bu seçimde Abiy’in şansını azaltması bekleniyor.

5-Benzeri sorunlar diğer bölgelerde de yaşanıyor mu?

Siyasi liderler seçmenlerden destek topluyor, onlarca yıllık sözleşme tazminatları ve etnik grupları için daha fazla toprak ve kaynak talep ederek iktidar partisine meydan okuyorlar. Zorla gerçekleştirilen müdahaleler ve tehditler kontrolün kaybedilmesine neden olabileceği için Abiy’in 80’den fazla etnik gruba ve yaklaşık 109 milyonluk nüfusa sahip Etiyopya’da bu tarz meydan okumalarla dikkatli bir şekilde mücadele etmesi gerekiyor.

Şarkul Avsat