‘Süper bilgisayar’ evrenin karanlık maddesinin sırlarını çözmeye çalışıyor

Gözle görülebilen madde, evrenin toplam kütlesinin yalnızca yüzde 16’sını oluşturuyor. Karanlık madde olarak adlandırılan bu kütlenin geri kalanının yapısına ilişkin çok fazla bilgi bulunmuyor. Daha da şaşırtıcı olan evrenin toplam kütlesinin, enerjisinin yalnızca 30’unu oluşturması ve geri kalan kısmının karanlık enerjiden ibaret olması. Bu tamamen bilinmeyen ancak evrenin hızlandırılmış genişlemesinden sorumlu olan bir enerji.

Karanlık madde ve karanlık enerji hakkında daha fazla bilgi elde etmek için astrofizikçiler evren için yapılan geniş ölçekli araştırmaları ya da galaksilerin özellikleri için yapılan ayrıntılı incelemeleri kullanıyorlar. Bununla birlikte gözlemlerini yalnızca karanlık madde ve karanlık enerjinin teorik modellerinin tahminleriyle karşılaştırma yaparak yorumlayabiliyorlar. Ancak bu simülasyon için süper bilgisayarlar gerekiyor ve bilgisayar saati ile on milyonlarca saat sürüyor.

Fransız Alternatif Enerjileri ve Atom Enerjisi Komisyonu (CEA), Sorbonne Üniversitesi ve Paris-Saclay Üniversitesi’nden Fransız bir araştırma ekibi, Joliot-Curie adlı süper bir bilgisayar kullanarak, Big Bang’den (Büyük Patlama) sonraki ilk birkaç saniyeden başlayarak günümüze kadar kozmik yapıların -galaksiler, yıldızlar ve süper kütleli kara deliklerin- gelişiminin eşi görülmemiş bir simülasyonunu yapmayı başardı. Böyle bu simülasyonla evrenin hacminin yüzde 90’ını temsil eden galaksiler arasındaki bölgeleri daha önce görülmemiş bir çözünürlükte tanımlayabildiler. Söz konusu çalışmanın sonuçları Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinin son sayısında yayımlandı.

CEA’nın web sitesinde dün çalışmaya ilişkin yayınlanan bir rapor, düşük yoğunluklu bölgeleri tanımlamadaki yüksek çözünürlüğün, simülasyonun galaksiler aracılığıyla soğuk gaz birikimini ve evren sadece 2 ila 3 milyar yaşındayken ultra sıkışmış büyük galaksilerin oluşumunu tanımlayabildiği anlamına geliyor. Bu da karanlık maddeyi ve karanlık enerjiyi kavramanın temellerini oluşturmaya yardımcı oluyor. Bu, süper bilgisayarın yardım ettiği simülasyonlar olmadan başarılamazdı.

Süper bilgisayar, 22 petaflop’luk bir bilgi işlem gücü sağlıyor ve hesaplamanın her adımında işlenen sayısal veri hacminin 3 terabaytı aştığı görüldü. Bu süper bilgisayar, Fransa Yüksek Performanslı Bilgi İşlem Merkezi (GENCI) için ATOS şirketi tarafından tasarlandı.

Şarku’l Avsat