Ruhani: Washington ile sorunların çözümü, Trump öncesine dönüşe bağlı

Trump, İran’ın bölgesel davranışlarına düzeltmesi ve anlaşmanın nükleer programı da kapsayacak şekilde genişletilmesi amacıyla 2018’de ülkesini nüklerr anlaşmadan çekerek İran’a karşı ‘maksimum baskı’ politikası uygulamaya başladı.

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran Dini Lideri Ali Hamaney’in Batı ile müzakerelerin faydasını sorguladığı açıklamasından bir gün sonra, yeni görüşmelere açık oldukları mesajını verdi. Washington ile Tahran arasındaki sorunların çözümünün ‘kolay’ olduğunu söyledi. Ruhani ayrıca ‘sürecin bütünüyle değişmesi ve sonraki aşamalarda bu sürecin çeşitli alanlarda devam edebilmesi’ için Joe Biden’ın, halihazırda görev süresinin bitimine az bir süre kalan Başkan Donald Trump’ın Beyaz Saray’a geçtiği Ocak 2017’den önceki şartlara dönmesi gerektiğini vurguladı.

Ağustos’ta görev süresi sona erecek olan Ruhani, ABD Başkanı seçilen Joe Biden’a Tahran ve Washington’ın Trump’ın başkan olmadan önceki döneme dönmesini teklif etti.  Ruhani, “İran ve ABD ortak karar alarak 20 Ocak 2017’de öncesi şartlara (Trump öncesindeki dönem) döneceğini ilan edebilir” dedi.

Ruhani, haftalık hükümet toplantısında yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı:

“Bizim politikamız şudur: Taahhüde karşı taahhüt, adıma karşı adım, gerginliği azaltmaya karşı gerginliği azaltma, saygıya karşı saygı, uluslararası taahhüde karşı uluslararası taahhüt. ABD’nin yeni liderlerinde aynı irade varsa bence birçok sorunun çözümü, gidişat ile koşulların bütünüyle değişmesi ve ardından daha sonraki aşamalarda (bu sürecin) çeşitli alanlarda devam etmesi kolay olacaktır.”

2015’te, İran ile büyük güçler arasında nükleer anlaşmanın imzalandığı sırada ABD’nin eski Başkanı Barack Obama’nın yardımcılığını yürüten Joe Biden daha önceki bir açıklamasında, İran’ın nükleer taahhütlerine tamamen geri dönmesi halinde Tahran ile ‘gidişatı değiştirme’ niyetini ve anlaşmaya dönme ihtimalini dile getirmişti.

Trump, İran’ın bölgesel davranışlarına düzeltmesi ve anlaşmanın nükleer programı da kapsayacak şekilde genişletilmesi amacıyla 2018’de ülkesini nüklerr anlaşmadan çekerek İran’a karşı ‘maksimum baskı’ politikası uygulamaya başladı. Trump’ın söz konusu politika doğrultusunda Tahran’a ağır ekonomik yaptırımları yeniden yürürlüğe alması İran ekonomisini olumsuz etkiledi ve yerel para biriminde değer kaybına yol açtı.

Ruhani konuya dair şunları söyledi:

“Temel düğüm, karar ve iradenin varlığıyla çözülebilir. Bütün dost ülkelerle daha güvenilir ve daha iyi ilişkiler kurmak için ortamın hazır olduğunu hissediyoruz. Mevcut ABD yönetiminin sorunu, uluslararası siyasete yeterince vakıf olmamasıydı. İçerdeki radikallerin ve Siyonist oluşumun görüşlerini uyguluyordu.”

Washington ile Tahran arasındaki ilişkiler 40 yıldır kesik durumda. Trump döneminde, özellikle Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) İran sınırları dışındaki operasyonlarının beyni konumunda olan Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin 2020’nin başlarında Bağdat Havalimanı’nda ABD hava saldırısında öldürülmesiyle gerginlik en yüksek seviyesine ulaştı.

Süleymani’nin ölümü, Trump’ın İran’ın düzenli ordusuna paralel askeri görevler yürüten DMO’yu terör listesine alma kararından 8 ay sonra gerçekleşti.

Ruhani bir süre önce yaptığı açıklamada Biden’ın kazanmasının ABD’nin “önceki hatalarını telafi etmesi” için bir fırsat olduğunu belirterek İran’ın kendisine uygulanan yaptırımların kaldırılması için hiçbir fırsatı kaçırmayacağını vurgulamıştı.

İran Dini Lideri Ali Hamaney daha önce yaptığı bir konuşmada, müzakere yapmanın faydası konusundaki şüphelerini dile getirmiş ve İran’ın karşılaşabileceği herhangi bir soruna çözüm bulmada yabancı ülkelere güvenmeme çağrısında bulunmuştu. Bununla birlikte Hamaney müzakerelere dönüş kapısını ise kapatmadı.

Hamaney’in ofisinden yapılan açıklamada, İran’da son sözü söyleme yetkisine sahip olan Dini Lider’in “Yaptırımların kaldırılmasını bir kez denedik ve birkaç yıl müzakere ettik ancak bir sonuca varamadık. Yaptırımların üstesinden gelme yolu ise başlangıçta zor olsa da sonucu iyi olur” sözleri aktarıldı.

Batı’ya ümit bağlayanları da eleştiren Hamaney, “Yabancılara güvenmek ve çözüm bulmada onlara ümit bağlamak mümkün değil” ifadesini kullandı.

Şarku’l Avsat