Faslı Yahudiler İsrail’de kutlama yapıyor

Fas asıllı İsrail vatandaşları, 11 Aralık’ta asıl vatanları Fas ve şu anki devletleri İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesi kararından duyduklarını sevinci dile getirdi. Söz konusu İsrailliler, kararı ‘Hanuka Bayramı mucizesi’ olarak nitelendirerek, kutlamalar düzenledi.

1960’larda Fas’tan İsrail’e göç eden ve şu an güneydeki Dimona kentinde seyahat acentesi işleten bir ailenin oğlu olan 30 yaşındaki Avi Buhabut, “Gözlerim yaşlı. Bu muhtemelen aldığım en iyi haber. Eminim ki İsrail’e gelecek Faslılar olacaktır” dedi. İsrail Evimiz partisinden eski bir Knesset üyesi olan ve şu anda Faslı Göçmenler İttifakı’na başkanlık eden Shimon Ohayon, “Bu çok doğal bir anlaşma. Çünkü Fas, İsrailli ziyaretçiler de dahil olmak üzere Yahudilerle dostane ilişkileri olan bir ülke olarak biliniyor. İbrahim Anlaşmaları başlar başlamaz, Fas’ın sıraya gireceği açıktı” ifadelerini kullandı. Fas’ın Meknes şehrinde doğmuş olan İçişleri Bakanı ve doğu Yahudileri partisi olan Şas lideri Aryeh Deri, “Bizler, Fas’ta doğduk. Biz ve tüm Fas halkı uzun zamandır bu günü bekliyorduk” değerlendirmesinde bulundu. Faslı bir ailenin oğlu olan ve Mavi- Beyaz İttifak partisini temsil eden Stratejik İşler Bakanı Michael Biton, “İsrail’de doğdum, ama damarla Fas kanı akıyor. Bugün benim için bir bayram. Resmi bir ziyaret için yakın bir zamanda Fas’a gitmeyi umuyorum, ama bu sefer İsrail hükümetinde bir bakan olarak” ifadelerini kullandı.

Likud Partisi’nden Ulaştırma Bakanı Miri Regev de “Faslı Yahudiler, nesiller boyu doğdukları ülke ile barışın hayalini kurdu. Orada derin kökleri olan bir kültürümüz var. Tanrı bizi ve onları korusun” dedi.

Bugün, Faslı Yahudiler ve onların soyundan gelenler, İsrail’deki Yahudilerin yaklaşık 10’da birini oluşturuyor ve kökleri en az 2 bin yıl öncesine dayanıyor. 1940’lı yılların başlarında Fas’taki sayıları yaklaşık 250 bine ulaştı. Fransız Vichy hükümeti Yahudileri imha etme planına girişmeye çalıştı ve onları, Fas’tan sürmeye çabaladı. Sultan 5. Muhammed onlar için mücadele etti ve onları korudu. Ancak İsrail’in kurulmasından sonra Siyonistler, onların ülkeden ayrılması için çalıştı. Siyah işlerde ucuz emek olarak kabul edildiler. Ayrımcılığa maruz kaldılar. Fas’a ve kralına bağlı oldukları için kınandılar. Evlerinde bugün bile kralın fotoğrafları yer alıyor. Kral 2. Hasan döneminde ilişkiler yeniden canlandı. İzak Rabin, Oslo Anlaşmaları imzalandıktan sonra dönüş yolunda Rabat’ı ziyaret etti. Kral 6. Muhammed döneminde Faslı Yahudiler, binlerce Faslıyla bir araya geldi. Fas vatandaşlığı almaları mümkün oldu Ziyaretçi sayısının yılda yaklaşık 30 bin olduğu tahmin ediliyor.

Yahudi Ajansı istatistiklerine göre Faslı Yahudilerin sayısı yaklaşık 600 bin ve bugün 490 bini İsrail’de, 50 bini Fransa’da, 27 bini Kanada’da ve 3 bini Fas’ta yaşıyor. Bu Yahudilerden olan Andre Azoulay, krala danışmanlık yapıyor.

Şarku’l Avsat