Zihinden çizilen resim (CBC)

Zihinlerindeki görüntüyü çizememek ‘aphantasia’ hastalığının habercisi

Bazı insanlar için dedelerinin evindeki oturma odasının resmini zihinden çizmek imkansız olabilir. Bu kişiler, zihin gözündeki görüntüleri görselleştirme yeteneğini engelleyen “aphantasia” olarak isimlendirilen bir hastalıktan şikayetçidir. Aphantasia hastalığı ender rastlanan bir hastalık türüdür. Söz konusu kişiler için “zihin gözü” ibaresi anlamsız olabilir.

Chicago Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde görevli Doç. Dr. Wilma Bainbridge’in yakın zamanda yürüttüğü bir çalışma, bu hastalığın doğuştan veya travma kaynaklı olabileceğini ortaya koydu.

Sinirbilim alanında uzman olan Bainbridge, aphantasia’lı bireyler ile görsel hafızaya sahip ve belirli sayıda örnekleri bulunan bireyler arasındaki farklılıkları test etti. Medical Express tarafından aktarılan ve “Cortex” akademik dergisinde yayımlanan çalışmada, Bainbridge ve meslektaşlarına, tipik ve sınırlı hayal gücüne sahip kişiler için üç farklı oda sunuldu.

Hafıza deneyindeki farklılıklar oldukça çarpıcıydı. Bireyler genellikle, renk ve temel tasarım ögeleri gibi yeterli miktarda ayrıntısı bulunan odalarda, belirgin olarak öne çıkan şeyleri çizdi.

Hastalar odaya yerleştirilen birkaç nesneden dolayı deney sırasında “aphantasia” yaşadı. Çizimleri genel olarak basitti ve resimden çok yazılı açıklamalara dayanıyordu.

Bainbridge, aphantasia’lı kişilerin görsel hayal gücünden yoksun olmalarına rağmen, hayal gücünden farklılık gösteren ve farklı bir şekilde depolanabilen uzaysal hafızaya sahip olduklarını söyledi. Bu durum, örneğin; körlerin bildikleri odanın dışını tanımlamasına olanak sağlıyor. Bu açıdan aphantasia’lı insanlar çoğu ayrıntıyı hatırlamasalar bile, oda içerisinde doğru yere koyabilirler. Gerçekleştirilen deneyde şaşırtıcı bir şekilde, aphantasia’lı insanlar daha az şey hatırlamalarına rağmen daha az hata yaptılar.

Bainbridge konuya ilişkin, “Muhtemel açıklamalardan biri şudur ki, aphantasia’lı hastalar görevi yerine getirmede zorlandıkları için, sözlü kodlama şeklinde farklı stratejilere yönelmiş olabilirler. Kodlama ve diğer stratejiler, hata yapmalarını engelleyerek onları daha iyi bir hale getirebilir” açıklamasını yaptı.

Yapılan çalışmada görsel hafızaya sahip olan kişiler toplamda 14 hata yaparak, olmayan nesneleri de resmettiler.

Bainbridge, çalışmanın aphantasia’yı deneysel olarak kanıtlama ve nesne ile mekan hafızası arasındaki temel farklılıkları vurgulama noktasında diğer araştırmalara büyük bir katkı sağladığını belirtti.

Şarku’l Avsat