Sudan ve Etiyopya arasında savaş hayaleti dolaşıyor

Sudan-Etiyopya sınır bölgelerine yığılmalar artarken Hartum, hava sahasının ihlal edilmesini kınadı ve tehlikeli sonuçları olabileceği konusunda uyardı

Sudan, Etiyopya’ya yönelik açıklamalarındaki üslubu sertleştirirken hava sahasının askeri uçuşlarla ihlal edilmesinin tehlikeli sonuçları olabileceği konusunda uyardı.

Sudan, Etiyopya Hava Kuvvetleri’nin iki ülke arasındaki sınırlarda gerçekleştirdiği uçuşları, doğu sınırlarında artan güvenlik gerilimine katkıda bulunan yeni bir gerilim olarak değerlendirdi. Öte yandan Etiyopya’nın Hartum Büyükelçisi, Sudan güçlerini ülkesinin topraklarına girmekle ve kampları ele geçirmekle suçladı. Büyükelçi bunun iki ülke arasındaki ilişkilere zarar verebileceği uyarısında bulundu.

Etiyopya, Sudan ordusunun kendi topraklarında askeri olarak konuşlandığı ve son dönemde geri aldığı bölgelerdeki varlığını sürdürdüğü bir dönemde, Sudan ile sınır hattına büyük askeri yığınaklarda ve takviyelerde bulundu. Sudan ordusundan söz konusu askeri yığınaklar ve takviyelerin gerçekleşip gerçekleşmediğiyle ilgili herhangi bir açıklama yapılmazken Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan,  Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Osman el-Hüseyin ve bazı üst düzey komutanların eşliğinde Sudan-Etiyopya sınırını ziyaret etti. Orgeneral Burhan ve beraberindeki komutanlar, Etiyopyalı milisler tarafından 6 kadın ve bir çocuğun öldürülmesi olayından saatler sonra cephedeki askeri güçleri denetlediler.

Etiyopyalı milisler geçtiğimiz pazartesi günü Kadarif eyaletinde yer alan Faşka bölgesindeki tarım arazilerine yönelik saldırı düzenledi. Saldırıda 5 kadın ve bir çocuğu öldürdü. Ardından Sudan ordusu saldırı sırasında kaybolan iki kadından birinin daha cesedine ulaştı.

Sudan Tribune gazetesinin haberine göre komutanlar sınır hattında konuşlu Sudan ordusunun ön saflarını denetlerken Kadarif’teki 2’inci Piyade Tümeni Komutanı Tümgeneral Haydar et-Tarifi’den bilgi aldılar.

Kaynaklar, Sudan ordusunun, saldırıdan sonra Etiyopyalı güçlere yönelik takip ve tarama faaliyetleri başlattığını aktarırken, bir askeri çatışma yaşanabileceği düşünülüyor. Bu gelişmeler, Sudan ve Etiyopya ordularının iki ülke sınırları yakınında kara tatbikatları düzenlemelerinden ve İsrail savaş uçaklarının ortak sınırda uçuşlar gerçekleştirmesinden sonra yaşandı.

Sudan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan basın açıklamasında sert bir üslup kullanılırken Etiyopya’ya ait bir savaş uçağının Sudan-Etiyopya sınırında Sudan hava sahasını ihlal etmesini, ‘bölgede gerginliği daha da artırabilecek tehlikeli bir adım’ olarak nitelendirilirken bunun ‘tehlikeli sonuçları’ olabileceği uyarısında bulunuldu.

Etiyopya’nın bu adımını şiddetle kınayan Sudan Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, Addis Ababa’dan, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğinin ve Afrika Boynuzu’ndaki güvenlik ve istikrarın üzerinde tehlikeli etkileri olabileceği için bu tür davranışların tekrarlanmamasını talep etti.

Öte yandan Sudan ordusu, Sudan’ın Etiyopya sınırında yer alan Kadarif eyaletinden kalkan bir askeri uçağın düştüğünü açıkladı. Uçağın neden düştüğüne dair bilgi verilmezken sadece uçağın mürettebat tarafından indirilmeye çalışılırken yere çarparak alev aldığı, üç kişilik mürettebatın kazadan sağ kurtuldukları bildirildi.

Diğer yandan Sudan Hükümeti Sözcüsü, Sudan Kültür ve Enformasyon Bakanı Faysal Muhammed Salih yaptığı açıklamada, Etiyopyalıların Sudan güçlerinin Etiyopya topraklarına girdiği yönündeki iddialarını yalanladı.

Salih, salı günü yaptığı ve Bloomberg Eş-Şark tarafından aktarılan açıklamasında, ‘Hartum’un her zaman barışçıl bir çözümü desteklediğini’ vurgulayarak “Ortak Sınır Komisyonu herhangi bir ilerleme kaydedemeyince Sudan ordusu, Etiyopya’nın Sudan sınırları içindeki saldırılarına kararlı bir şekilde karşılık vermeye başladı” dedi. Sudan’ın halen iki ülke arasında sınır işaretleri konulması talebine bağlı kaldığını ve anlaşmazlığın sınırları çizmekle ilgisi olmadığını söyleyen Salih, “Etiyopya ile Sudan sınırları uluslararası olarak kararlaştırılmıştır. Bunlar üzerinde herhangi bir anlaşmazlık yoktur” ifadelerini kullandı. Ancak Addis Ababa, sınır anlaşmazlığı olduğunu düşünüyor.

Sudan Ulusal Sınır Komisyonu Başkanı Muaz Tango ise sınır anlaşmazlığı olmadığı açıklamalarına karşı çıktı.

Öte yandan basında yer alan haberlerde Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Sudan ile Etiyopya arasındaki gerilimi hafifletmek amacıyla çatışma hattına girdiği bildirildi. Bununla birlikte Sudan Egemenlik Konseyi üyeleri günlerdir Çad, Güney Sudan ve Eritre dahil olmak üzere bazı bölge ülkelerinin başkentlerine ziyaretlerde bulunuyorlar. Basında yer alan haberlere göre Sudan Egemenlik Konseyi Sözcüsü Muhammed el-Faki Süleyman’ın, Sudan-Etiyopya anlaşmazlığı konusundaki net tutumunun anlaşılması amacıyla Suudi Arabistan’a gitmesi bekleniyor.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, ‘Şifta milisleri’ adını kullanan Etiyopya güçlerinin Sudan topraklarında sınırdan yaklaşık 5 kilometre içeride gerçekleştirdiği saldırının ve saldırıda kadın ve çocukların öldürülmesinin ardından uluslararası toplumu ve bölgesel kuruluşları bu suç eylemlerini kınamaya çağırırken derhal durdurulmalarını talep etti.

Diğer yandan Sudan Ulusal Sınır Komisyonu Başkanı Muaz Tango, Etiyopya’yı iki ülke arasında sınır işaretlerinin belirlenmesi konusunda imzalanan anlaşmaların uygulanmasından ‘kaçınmak ve ertelemekle’ suçladı.

Tango, Hartum’da akredite olan büyükelçilere, diplomatlara, misyonlara ve bölge teşkilatlarının temsilcilerine dün yaptığı açıklamada, son yıllarda Etiyopya-Sudan arasındaki sınır dosyasında yaşanan gelişmelere değindi. Tango, Etiyopya’nın bu bağlamda imzalanan tüm anlaşmaları açıkça ihlal ederek Sudan topraklarına tecavüz etmeye, yerleşim yerleri kurmaya ve Sudanlı çiftçileri sınır dışı etmeye devam ettiğini söyledi.

Tango, Etiyopya’nın iki ülke arasındaki sınır dosyasını tekrar gündeme getirirse, Sudan’ın İngiliz sömürgesi olduğu dönemde Etiyopya’ya verilen Benishangul-Gumuz Bölgesi’ne atıfta bulunarak Sudan’ın 1902 yılında imzalanan anlaşma uyarınca Etiyopya’ya verilen büyük toprakların geri alınması için harekete geçebileceği uyarısında bulundu. Tango, “Etiyopya’nın anlaşmaları tanıma konusundaki başarısızlığı birçok soruna yol açacaktır” şeklinde konuştu.

Sudan ile Etiyopya arasında imzalanan anlaşmaların hiçbirinin bir sınır anlaşmazlığından bahsetmediğini vurgulayan Tango, “Etiyopya’dan 1903 Anlaşması’ndaki sınırı tanımayacağına dair resmi bir mektup almadık. Ancak buna rağmen, Sudan topraklarına ve çiftçilere yönelik saldırı ve saldırı devam etti” ifadelerini kullandı.

Toplantıya katılma fırsatı bulan Etiyopya’nın Hartum Büyükelçisi Yibeltal Aemro, Ortak Sınır Komisyonu’nun iki ülke arasındaki sınır meselesini tartıştığı çalışma toplantılarının yapıldığı bir dönemde Sudan ordusunun geçtiğimiz kasım ayından bu yana Etiyopya topraklarına eşi benzeri görülmemiş askeri saldırıları ve 9 kampı ele geçirmesiyle ülkesinin şaşkına döndüğüne dikkati çekti. Büyükelçi Aemru, Etiyopya’nın Tigray eyaletinde federal güçler tarafından yürütülen savaşa işaret ederek Sudan hükümetini, Etiyopya’daki iç durumu istismar etmek ve Etiyopya topraklarına girmekle suçladı.

Ülkesinin Sudan halkının yanında olmaya devam ettiğini ve askeri seçeneğe başvurmadığını belirten Büyükelçi Aemru, Etiyopya vatandaşlarının bu bölgelerden çıkarılamayacağının da altını çizdi.

Büyükelçi Aemru şöyle devam etti:

“Sudan ordusunun saldırıları durdurulmalı ve yapılan tüm eylemler geri döndürülmeli. Aksi takdirde bu durum iki ülke arasındaki iş birliği ilişkilerine zarar verecektir. Anlaşmazlıklar barışçıl yollarla ve diyalogla çözülebilir ve sınır dosyası uygun bir şekilde ele alınabilir.”

Sudan ile Etiyopya arasındaki uzunluğu yaklaşık 725 kilometre olan sınır, 1903 Anlaşmasıyla iki ülke arasında kararlaştırılan uluslararası sınır olarak kabul ediliyor.

İki ülke arasındaki sınır gerginliği, Etiyopya güçleri ve milislerinin kendi topraklarında Sudan güçlerine saldırarak 3 kişiyi ve üst rütbeli bir subayı öldürmesinin ardından, Etiyopya’nın Tigray eyaletinde patlak veren çatışmayla arttı.

Saldırı sonucunda, Sudan ordusu kendi topraklarında yeniden konuşlandırılırken Etiyopya’nın uzun yıllardır kontrol ettiği bölgelerin yüzde 80’inden fazlasının kontrolünü yeniden ele geçirdi.

Bununla birlikte Sudan ile Etiyopya arasında, geçtiğimiz aralık ayında yapılan sınır belirleme müzakerelerinde herhangi bir sonuca ulaşılamadı. Sudan, iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara uygun olarak sınır işaretleri koyulmasını istiyor.