Gelişmiş ülkelerde aşılama kampanyaları hızlanıyor

Avustralya ve Yeni Zelanda hükümetleri, birçok ülkede olduğu gibi yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı vatandaşlarının aşılanması için aşılama kampanyaları başlattı. Söz konusu ülkelere, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde gündeme getirilen karar taslağı ile düşük gelirli ülkelere aşı sağlamaları çağrısında bulunuldu.

AFP’ye göre dünyanın 107 ülke ve bölgesi, bugüne kadar sakinlerine 201 milyon 42 bin 149 doz aşı uyguladı. Ancak bu rakam gerçekte olduğundan daha az bir miktarı yansıtıyor çünkü Çin ve Rusya yaklaşık 10 gündür aşılama sürecine ilişkin yeni verileri sunmadı. Aşı operasyonlarının yüzde 45’i, dünya nüfusunun yüzde 10’unu oluşturan G7 ülkelerinde gerçekleştirildi. G7 ülkeleri cuma günü aşı dozlarını yoksul ülkeler ile eşit bir şekilde paylaşma sözü verdi.

Avustralya’da dün (Pazar), Sidney’in kuzeybatısındaki bir tıp merkezinde aşı yaptıran Başbakan Scott Morrison başkanlığında hükümet yetkilileri tarafından bir aşı kampanyası başlatıldı. Yaşlı bakımevinde yaşayan 84 yaşındaki Jane Malysiak ülkede ilk aşı dozunu alan kişi oldu.

Şu ana kadar virüs salgınını görece iyi bir şekilde yönetmeyi başaran, Malysiak’ın ardından, sağlık personelleri ve üst düzey yetkililer de aşı oldu. 25 milyonluk nüfusa sahip olan Avustralya’da şimdiye kadar toplam 29 bin 909 vaka kaydedildi.

Yeni Zelanda’da ise ilk olarak yurt dışından dönen koronavirüse karşı yüksek risk altında bulunan vatandaşların yanı sıra sınırda ve karantinada çalışan personeli de içeren bir aşılama kampanyası başlatıldı. Hükümet, aşılama programı başlatılmış olmasına rağmen, bu yıl yabancı turistlerin ülkeye girişine izin verilmeyeceğini bildirdi.

Romanya’da da yaklaşık 300 evsize aşı yapıldı. Romanya bu savunmasız gruba öncelik veren ilk ülkelerden biri oldu. Aşı kampanyaları zengin ve yoksul ülkeler arasında aşı dağıtımı konusunda bir eşitlik söz konusu olmadan yürütülürken, G7 ülkeleri (ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya ve Kanada) aşıları düşük gelirli ülkelerle daha eşit bir şekilde paylaşma sözü verdi.

Aynı zamanda, İngiltere tarafından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunulan karar tasarısında, zengin ülkeleri yoksul ülkelere aşı verme çağrısı yapıldı. Londra’nın Güvenlik Konsey’indeki 14 katılımcıya sunduğu karar taslağı, “Dayanışma, adalet ve verimlilik ihtiyacını vurguluyor ve gelişmiş ülkelere, düşük ve orta gelirli ülkelere ve ihtiyaç duyan diğer ülkelere aşı bağışlama çağrısında bulunuyor.”

Diğer yandan, Kanada cumartesi günü yaptığı açıklamada, virüsün mutasyona uğramış versiyonlarının yayılmasından endişe edilmesi sebebiyle Kovid-19 salgının yayılmasının engellenmesine yönelik önlemler çerçevesinde, 22 Şubat’tan itibaren ABD ile kara sınırlarında koronavirüs testi yapılmasını dayatacağını duyurdu. Havayolu yolcuları ise, bugün (Pazartesi) itibari ile test sonuçları beklenirken masrafları kendilerine ait olmak üzere 3 gün otelde karantinada kalmaları gerekiyor. Bu kişiler, 3 günlük zorunlu otel konaklamalarının ardından Kovid-19 testleri negatif çıkarsa 2 haftalık karantina sürelerinde evde tamamlayacakken, testleri pozitif çıkanlar hükümet tarafından belirlenen tesislerinde kalacaklar. Kanada ve ABD cuma günü, ortak sınırın, zorunlu olmayan tüm seyahatler için kapatılması kararının 21 Mart 2021’e kadar uzatıldığını duyurdu.

Aşı dağıtımında bazı zamanlar skandallar ortaya çıkabiliyor. Arjantin’de Sağlık Bakanı Gines Gonzalez Garcia, arkadaşlarına, randevu alarak hastanede aşı olmaları yerine, Bakanlık’ta aşı yaptırdığının ortaya çıkmasının ardından istifasını sundu.

Fransız haber ajansı AFP’nin aktardığına göre, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Çin’deki ofisinin, 2019 Aralık ayının sonunda hastalığın ortaya çıktığını bildirmesinden bu yana virüs, dünya çapında en az 2 milyon 453 bin 70 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Toplam 110 milyon 700’den fazla kişi enfekte olurken, 67 milyon 895 bin 900’ü sağlığına kavuştu. AFP’in paylaştığı veriler, tüm ülkelerdeki sağlık otoriteleri tarafından yayınlanan günlük raporlara dayanıyor. Rusya, İspanya ve İngiltere’de olduğu gibi istatistik kurumları tarafından sonradan yapılan incelemeleri ise içermiyor.

Aşılarla ilgili olarak, Rusya ülkede geliştirilen üçüncü Kovid-19 aşısı olan “CoviVac” adlı aşının tescil edildiğini açıkladı. Sputnik V ve EpiVacCorona aşısının ardından Mart ayına kadar 120 doz aşının uygulanması bekleniyor. Diğer yandan İsrail Sağlık Bakanlığı Cumartesi günü, iki doz Pfizer-BioNTech aşısı ile aşılamanın koronavirüse karşı yüzde 95,8 oranında bağışıklık sağladığını belirtti.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), geçtiğimiz aylar boyunca zengin ülkelere, Kovid-19’a karşı geliştirilen aşıların tüm ülkelere zamanında dağılmaması durumunda aşılama kampanyalarının, salgını tamamen ortadan kaldırarak, ekonomik faaliyetlerin, ticari hareketin ve uluslararası seyahatlerin yeniden başlaması için tek başına yeterli olmayacağı konusunda uyarılarını sürdürdü.

WHO, birden fazla kez, yarı tekelci uygulamalara ve genellikle ihtiyaçlarını aşan miktarlarda aşı elde etmek için ülkeler arasındaki şiddetli bir rekabetin yürütülmesine yönelik eleştirilerini dile getirdi. Bu uyarılardan sonuncusu, WHO Sözcüsü Margaret Harris tarafından Avrupa Birliği’nin (AB) ilaç şirketlerinin ihracatları üzerinde kontrol uygulama kararına itirazı kapsamında geldi. Harris bu kontrol kararının, büyük endişe uyandırdığını ayrıca küresel aşı tedarikini ve ülkeler arasında eşit dağılımını tehdit edeceğine dikkati çekti.

WHO’nun son verilerine göre, bir milyar 236 milyon nüfusa sahip zengin ülkeler 4 milyar 198 milyon doz aşı satın alırken, 3 milyar 500 milyon nüfuslu düşük gelirli ülkeler COVAX girişimi ile alacakları bir milyar 110 milyon dozdan 713 milyon doz satın aldılar. Bu, düşük gelirli ülkelerde her vatandaşa bir doz aşı düşerken, zengin ülkelerde her vatandaş için ortalama üç buçuk doz aşı düştüğü anlamına geliyor.

AB ülkeleri gibi zengin ülkeler, fazla doz aşılarını ihtiyaç sahibi ülkelere dağıtma sözü vermişlerdi ancak bu arada ülkeler, ilaç şirketlerinin öngörülebilir gelecekte, Kovid-19’un mevsimsel bir virüs haline gelmesi ile her yıl aşı yapılması gerektiğinde ikiye katlanabilecek olan büyük karlar elde ettiği aşı pazarında rekabet ediyor.

Şarkul Avsat