Mısır ve Sudan Nahda Barajı karşısındaki ittifakı güçlendiriyor

Mısır ve Sudan, Etiyopya’nın Nil’in ana kolu üzerine inşa ettiği, aşağı Nil ülkeleri ile arasındaki gerilimi artıran Nahda Barajı karşısındaki ittifaklarını güçlendirdi. Dün Kahire’de kısa süre içerisinde dördüncüsü gerçekleştirilen üst düzey görüşmelerde iki ülke, önümüzdeki yağmur mevsimi öncesinde barajın dolum ve işletimine ilişkin kurallar üzerinde bağlayıcı ve yasal bir anlaşmaya varılması için uluslararası dörtlü arabuluculuk önerisini harekete geçirme yönünde bölgesel ve uluslararası temasların güçlendirilmesi üzerine anlaşmaya vardı. Nitekim Etiyopya, yağmur mevsiminde barajı doldurmak için önümüzdeki Temmuz ayında ikinci bir aşamaya geçmeyi planlıyor. Mısır ve Sudan ise, bu adımın önceden bir anlaşmaya varılmadığı takdirde su güvenlikleri üzerinde olumsuz etkileri olacağı uyarısında bulunuyor.

Geçtiğimiz Cumartesi günü Hartum’da Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile bir araya gelen Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, dün ise İttihadiyye Sarayı’nda Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk’u ağırladı. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, Nahda Barajı meselesindeki mevcut hassas aşama ışığında Sudan ile Mısır arasındaki güçlü koordinasyonun yoğunlaştırılmasına karar verildiği belirtildi. Nitekim şuanda durmuş olan müzakereleri harekete geçirmek isteyen Sudan’ın ABD, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB) ve Afrika Birliği’nin (AfB) dahil olduğu dörtlü arabuluculuk teklifi, Mısır tarafından desteklendi; ancak Afrika rolünde ısrarcı olan Etiyopya tarafından reddedildi.

2011 yılından beri Nahda Barajı konusunda anlaşmaya varma yönünde müzakere eden Mısır, Sudan ve Etiyopya, henüz bu yönde bir anlaşmaya varamadı. Son zamanlarda Nahda Barajı meselesindeki tutumlarında koordinasyon ve ortak anlayış sağlayan Mısır ve Sudan, 3 Mart’ta eşzamanlı diplomatik ve askeri istişarelerde bulunmuştu. Sudan Dışişleri Bakanı Meryem Sadık el-Mehdi, Mısır ve Sudan genelkurmay başkanlarının başkanlığındaki Mısır-Sudan Askeri Komitesi’nin Hartum’da gerçekleştirdiği toplantıyla eşzamanlı olarak Kahire’yi ziyaret etmişti.

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, dün Sudanlı mevkidaşı ile düzenlediği basın toplantısında, Mısır’ın Etiyopya’daki kalkınma çabalarına verdiği desteği dile getirdi. Ancak aynı zamanda ülkesi sabitlerinin Etiyopya halkı çıkarlarına zarar vermeyecek şekilde iki ülkenin tarihi hak ve çıkarlarına odaklandığını vurguladı. “Etiyopya’nın Mısır ve Sudan ile koordinasyon kurmadan Nahda Barajı’nı ikinci yılda doldurmaya devam etme niyetinden duyduğumuz endişeyi dile getiriyoruz. Bu önemli meseleye dair aramızdaki koordinasyon ve iş birliğini tamamlamak istiyoruz” ifadelerinde bulunan Medbuli, Etiyopya’nın önümüzdeki dönemde üç halkın çıkarına hareket edeceği umduğunu ifade etti.

Mısır ve Sudan’ın bu barajın bölge istekleri ve çıkarlarını gözeterek söz konusu üç ülkeden herhangi birine zarar vermemesi yönünde bir anlayışa ulaşma arzusunu dile getiren Sudan Başbakanı Hamduk ise şöyle söyledi:

“Geçen Temmuz ayında barajın tek taraflı dolumuna şahitlik ettik. Etiyopya’nın önümüzdeki Temmuz ayında da dolum yapılması yönünde bir eğilimi olduğunu biliyoruz. Bu durum bize sorunu çözme yönünde oldukça kısa bir süre bırakıyor. Hepimiz, dolumun bu kadar kısa süre içerisinde uyumlu yönde gerçekleştirilme olasılığının fark edilmesini umuyoruz.”

Geçtiğimiz günlerde Mısır diplomasisi, yeni ABD yönetiminin net pozisyonu yokluğunda, Etiyopya’yı Mısır ve Sudan taleplerine cevap vermeye ikna etmede ciddi bir rol oynamaya çağırmak amacıyla AB’ye yöneldi. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, dün akşam Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Josep Borrell ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde ‘Avrupa müdahalesi’ talebinde bulunarak AB’nin gelecekteki müzakerelerde oynaması mümkün olan rolün önemini vurguladı. Etiyopya’nın baraj rezervuarını doldurma yönündeki tek taraflı kararının Sudan ve Mısır üzerinde olumsuz etkileri olacağını da ifade etti. Dün Paris’te bir araya geldiği Alman mevkidaşı Heiko Maas’ı Nahda Barajı dosyasındaki gelişmeler hakkında bilgilendiren Şukri, müzakere edilmiş bir çözüme ulaşma yönünde AB’nin rol alması çağrısında bulundu.

Diğer yandan, Hamduk’un dün Kahire’de gerçekleştirdiği görüşmelerde Afrika Boynuzu’ndaki genel bölgesel meseleler ve iki taraf arasındaki ikili ilişkiler ele alındı. Sisi, Mısır’ın iki tarafın da ilgilendiği tüm dosyalarda iş birliği ve koordinasyon yoluyla Sudan’a sürekli desteğini teyit etti.

İkili iş birliğini ilerletme yollarının tartışıldığı görüşmede Mısır’ın ekonomik reform deneyiminin Sudan’a aktarımı ve Sudanlı kadroların bu yönde eğitilmesi ele alındı. Aynı zamanda elektrik ve demiryolu bağlantıları projelerinin uygulanması, gerek endüstriyel gerekse tarımsal ortak yatırım projeleri için elverişli bir ortam sağlanması, ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi, ortak teknik komite faaliyetlerinin aktifleştirilmesi yanı sıra iki ülke arasında imzalanan mutabakat zaptı ve protokollerin harekete geçirilmesi üzerine duruldu.

Şarkul Avsat