AB, AstraZeneca ihracatını durdurmakla tehdit ediyor

Sevkiyatların gecikmesinin ardından Avrupa Birliği, AstraZeneca ihracatını durdurmakla tehdit ediyor

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen dün (Cumartesi) yaptığı bir açıklamada, aşılarının gecikmiş olan teslimatları konusundaki anlaşmazlığın yeniden yükselmesi ile, AB’nin sevkiyatları daha önce almaması durumunda AstraZeneca aşılarının ihracatını durduracağı tehdidinde bulundu. Alman Funke Medya Yayın Grubu’na konuşan Von der Leyen, “Tüm ihracatları yasaklama seçeneğimiz var. Bu, AstraZeneca’ya gönderilen mesaj: Aşıların diğer ülkelere dağıtımına başlamadan önce Avrupa ile sözleşmenizi uygulayın” ifadelerini kullandı.

Von der Leyen’in bu uyarısı, AB ülkelerinin aşı kampanyalarını hızlandırmak için yoğun çaba sarf ettikleri ve bazılarının koronavirüs salgının üçüncü dalgasıyla yüzleşerek kamusal hayattaki kısıtlamaların yeniden uygulandığı bir zamanda geliyor. Eski Alman Savunma Bakanı, İngiliz ilaç devi AstraZeneca’nın bu yılın ilk çeyreğinde teslim edeceğine yönelik taahhüt verdiği 90 milyon aşı dozundan yalnızca yüzde 30’unu teslim ettiğini söyledi.

AstraZeneca, AB’de bulunan fabrikalarındaki üretimin gecikmesinden bahsetmişti. Ancak Avrupalı yetkililer, şirketin İngiltere ile sözleşmesini yerine getirebilirken, kıtada aşı dağıtımında ihmalkar davranması sebebiyle sinirliler. AB Komisyonu Başkanı çarşamba günü, diğer tedarikçilerle “karşılıklılığın” güvence altına alınması için Avrupa’nın Kovid-19 aşı ihracatını durdurmak için acil durum yetkilerine başvurma tehdidinde bulunmuştu.

Von der Leyen, Funke medya grubuna verdiği röportajda uyarı tonuyla “tüm seçenekler masada” dedi ve AB liderlerinin önümüzdeki hafta aşıların teslimatı konusunu görüşeceklerini belirtti.

AB Komisyonu Başkanı “Bununla birlikte, aşıların teslimatını yaparken İngiltere’den hiçbir şey almadık” dedi ve AB’nin İsveç-İngiliz ilaç grubuna şikayetlerini sunmak için “resmi bir mektup” gönderdiğini açıkladı. Von der Leyen sözlerini şu sözler ile sürdürdü:

“AB vatandaşlarına, kendileri zaten aşı üreten ülkelere neden milyonlarca aşı ihraç ettiğimizi ve karşılığında neden hiçbir sevkiyatın bize gönderilmediğini açıklayamam.”

Fransa’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Clement Bion, AB Komisyonu’nun daha sert olan bu üslubunu memnuniyetle karşıladı. Bion “Karşılıklılık ilkesine ihtiyacımız var: imzalanan sözleşmelere göre ancak bize teslimat yapılırsa, başkalarına da teslimat yaparız” dedi. Avrupa’nın “çıkarlarını savunması” gerektiğini de sözlerine ekledi. AB fiili olarak aşıların ihracatlarına yönelik özel denetim uyguladı, bu denetim gereğince, AB’ye aşı teminatı yapacağına yönelik sözleşme yapan aşı üretici şirketlerinin, aşı dozlarının AB dışına ihraç edip etmeyeceğini bildirmesini gerekiyor.

Avrupalıların endişelerinin çoğu, aşılama kampanyasının çok daha hızlı bir şekilde ilerleyen İngiltere’ye odaklanıyor. Komisyon, Londra’yı aşılama kampanyasının başarısını garanti altına almak için ihracata fiili bir yasak getirdiği ithamında bulundu ancak Başbakan Boris Johnson hükümeti bu iddiayı şiddetle reddetti. İngiltere Sağlık Bakanı Matt Hancock dün, AB’de koronavirüse bağlı olarak en çok can kaybının yaşandığı İngiltere’nin “Çok büyük bir başarı” elde ederek, yetişkin nüfusun yarısının Kovid-19 aşısının ilk dozunu olduğunu duyurdu. Matt Hancock Twitter’da yayınlanan bir videoda, Aralık ayı başlarında başlatılan geniş kapsamlı aşı kampanyasının katılımcılarına teşekkür etti.

ABD merkezli ilaç şirketi Pfizer, aşı üretimiyle ilgili sorunlarını çözerken, diğer yandan üst düzey bir Avrupalı yetkilinin belirttiğine göre, “Avrupa çevrelerinde, AstraZeneca’nın aynı dozları defalarca sattığına ve aşıların AB’ye teslimatını garanti edemeyeceğine yönelik güçlü şüphelerin olduğunu” belirtti. Aşı ihracatını yasaklayan mekanizmanın uygulanması öncelikle aşı üretimin yapıldığı üye ülkenin sorumluluğundadır ardından AB Komisyon ihracatın engellenmesi için yeşil ışık verir. Bu mekanizma, İtalya’nın, 250 bin doz AstraZeneca aşısının “devam eden yetersizliği” ve aşı “teslimatlarındaki gecikmeler” bahanesiyle Avusturalya’ya ihracatını engellemesi ile yalnızca bir kez kullanıldı.

27 ülke ihracat yasağını desteklemiyor, bununla birlikte AstraZeneca aşılarının büyük bir kısmının üretildiği Hollanda ve Belçika gibi ülkeler dikkatli olma çağrısında bulunuyor. Avrupa Birliği’nin AstraZeneca ile zaten sorunlu olan ilişkisi, bu ayın başlarında, aşının kan pıhtılaşmasına neden olabileceği endişesi nedeniyle birkaç ülke tarafından kullanımını askıya alınmasının ardından bir sorunla daha karşı karşıya kaldı. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) perşembe günü yaptığı açıklamada, aşının “güvenli ve etkili” olduğunu duyurdu. Ardından bazı ülkeler aşının kullanımına yeniden başladı.

Fransa Başbakanı Jean Castex ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson AstraZeneca aşısının ilk dozunu cuma günü yaptırdılar. Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İtalya Başbakanı Mario Draghi, aşıya olan güveni güçlendirmek için aşı sağlanırsa yaptıracaklarını söylediler

Şarku’l Avsat