Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed

Etiyopya parlamento seçimleri ve güvenlik sorunları

Seçmen kayıt süresinin uzatılması ve anayasal düzeni bozmayı hedefleyen olaylar

Etiyopya Ulusal Seçim Komisyonu (NEBE), 5 Haziran’da yapılacak olan parlamento seçimleri için seçmen kayıt süresini, Etiyopya’nın bazı bölgelerinde yaşanan güvenlik sorunları nedeniyle uzatma kararı aldı.

Bağımsız bir anayasal organ olan NEBE 24 Nisan Cumartesi günü yaptığı açıklamada “Önümüzdeki seçimler için seçmen kayıt süresinin son günü 23 Nisan Cuma günü iken alınan kararla bu süre iki hafta daha uzatılarak önümüzdeki 7 Mayıs’a ertelenmiştir. Uzatılan süre vatandaşların isimlerini kaydettirmelerini ve oy pusulalarını almalarını sağlayacak. Şu ana kadar 50 milyon seçmenin 18,4 milyondan fazlası kaydını yaptırdı ve oy pusulasını aldı” ifadelerini kullandı.

Güvenlik endişeleri

NEBE 14 Nisan’da ülkenin bazı bölgelerinde 50 bin oy kullanma merkezinden 4 bin 126’sında kayıt sürecinin güvenlik endişeleri yüzünden durduğunu açıkladı. NEBE Başkanı Birtukan Mideksa “Güvenlik endişeleri yüzünden seçim materyallerinin dağıtımı gecikti ve bazı bölgelerde seçmenlerin kayıt süreci başlatılamadı” dedi.

Başbakan Abiy Ahmed, bölge başkanları ve NEBE arasında 22 Nisan Perşembe günü yapılan toplantıda Başbakan, Etiyopya’da yaşanan güvenlik sorunlarına değindi. Başbakan vatandaşlara infiale dayalı eylemlerden uzak durma ve istikrar ve barış için omuz omuza çalışma çağrısında bulundu.

Sedal ilçesi

Etiyopya’nın bazı bölgeleri birkaç gün önce istikrarsızlık durumuna tanık oldu. Parlamentoya bağlı Etiyopya İnsan Hakları Komisyonu (EHRC) yaptığı açıklamada, silahlı bir grubun ülkenin batısında bulunan Benishangul-Gumuz eyaletinin Kamashi bölgesindeki Sedal ilçesini ele geçirdiğini söyledi. EHRC açıklamasında kimliği belirsiz bir silahlı grubun üç günden beri Sedal ilçesini kontrol altında tuttuğunu ve sivilleri öldürdüğüne ilişkin duyumlar aldığını söyledi. EHRC Etiyopya Savunma Bakanlığı’nın daha önce sokağa çıkma yasağı ve bölge halkından etnik gruplar için sıkı güvenlik kısıtlamaları getirdiği bölgede yaklaşık 25 bin vatandaşın yaşadığına işaret etti.

Etiyopya hükümeti, ülkenin kuzeyinde kalan Amhara bölgesindeki bazı bölgelerde can kaybı ve maddi zararlar ile sonuçlanan etnik şiddet olaylarının ardından olağanüstü hal (OHAL) ilan etti. Etiyopya Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada “Kuzey Shewa bölgelerinde ve Amhara’daki Oromia Özel Bölgesi’nde sivilleri hedef alan şiddet olaylarından ötürü Amhara bölgesindeki üç ilde OHAL ilan edildi” ifadeleri kullanıldı.

Kuzey Shewa Bölgesi Başkanı Taddese Gebretsadik basın mensuplarına yaptığı açıklamada, bölgede silahlı kişiler tarafından düzenlenen bir saldırı sonucunda yaklaşık 15 bin kişinin yerinden edildiğini söyleyerek geniş çaplı sığınmacı dalgasının bölge idaresinin ve bölgesel hükümetin kapasitesini aştığını belirtti.

Demokrasi kültürü

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre bu atmosferin ortasında iktidarı kazanmanın tek yolunun demokratik ve barışçıl seçimlerden geçtiğini söyleyen Etiyopya Başbakanı “Seçimler, anlaşmazlıkların mermilerle değil, sandıklarla ve oy verme süreci ile çözüldüğü bir demokrasi kültürü inşa etmenin temelidir” dedi. Başbakan seçimlerdeki gidişatı değerlendirmek ve seçmenlerin kayıt sürecini tartışmak üzere bölge başkanları ve NEBE ile yaptığı görüşmede “hükümetin bağımsız, şeffaf, demokratik ve barışçıl seçimler yapmaya bağlı olduğunu” vurguladı.

Barışın bozulması

Sosyal medya hesaplarından yayınladığı mesajında vatandaşları demokratik haklarını kullanmaya teşvik eden Başbakan Ahmed şu ifadeleri kullandı:

“Vatandaşlardan oy vererek demokratik haklarını kullanması bekleniyor. 6’ıncı ulusal seçimlere sadece birkaç hafta kaldı. Anayasanın 38’inci maddesi tüm Etiyopyalıların oy kullanma ve aday olma hakkı olduğunu ifade ediyor. Ülkemizin geleceğini belirlemek için bugün kayıt olalım ve oy pusulalarını alalım.”

Etiyopya Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada Amhara bölgesinde son zamanlarda yaşanan olayların “kasıtlı” olduğu vurgulanarak “Amaç Etiyopya ordusunun hareketlerini engellemek ve anayasal düzeni bozmak. Bu olaylar, ülkedeki barış ve istikrar sürecini bozmak üzere planlanmıştır” ifadeleri kullanıldı.

NEBE geçtiğimiz mart ayında Halk Temsilcileri Meclisi (parlamento) ve sekiz bölgesel meclisteki koltuklar için yaklaşık 8 bin 209 adayın yarışacağını duyurmuştu.

Tigray Bölgesi

NEBE, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’nin (TPLF) isyan etmesi ve Etiyopya Federal Konseyi’nin (yüksek anayasal otorite) 29 Ağustos’ta yapılması planlanan seçimleri yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını yüzünden erteleme kararına uymayı reddetmesinin ardından hukuki yaptırım koşulları ışığında Tigray bölgesini muaf tuttu.

Hükümetin bu seçimlerin yapılmasında ısrarcı olması başta Nahda (Rönesans-Hedasi) Barajı sorunu olmak üzere, ülkenin karşı karşıya olduğu sorunlar ışığında ulusal bir görev olarak geliyor.

Etiyopya Cumhuriyeti, parlamenter ve federal bir sisteme sahip. Etiyopya’da başbakan hükümetin başını ve yürütme otoritesini temsil ediyor. Önümüzdeki seçimler, ülkenin 1994 yılında ulusal anayasa metnini onaylamasından bu yana altıncı ve mevcut Başbakan Abiy Ahmed döneminin ilk seçimleri olacak.

Şarku’l Avsat