Koronavirüsün solunum yolu ile tedavi edilebileceği açıklandı

ABD’deki Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden araştırmacıları tarafından yapılan, Kovid-19 hastalığına neden olan SARS-CoV-2 virüsünün spike proteinini hedef alan solunabilir nanobodilerle ilglili bir araştırma, söz konusu nanobodilerin şiddetli semptomları önleyebileceğini ve tedavi edebileceğini gösterdi. Nanobodilerin monoklonal antikorlara benzediği ancak boyutlarının daha küçük olmasının yanı sıra istikrarlı ve üretilmesinin daha ucuz olduğu belirtildi. Bu, koronavirüs enfeksiyonlarının solunum yolu ile tedavi edilmesine yönelik ilk çalışma oldu.

Science Advances dergisinde çarşamba günü yayımlanan, hamsterlar üzerinde yürütülen çalışmadaya katılan araştırmacılar, Nanobody-21 (PiN-21) adı verilen, solunabilen aerosol haline getirilmiş nanobodinin düşük dozlarının hamsterları, genellikle şiddetli SARS-CoV-2 enfeksiyonu ile bağlantılı olan ciddi kilo kaybından koruduğunu ve virüsün etkisini nötralize etmeyen bir nanobodi kullanılan plasebo tedavisine kıyasla hayvanların burun boşluklarında, boğazlarında ve akciğerlerinde bulunan bulaşıcı virüs parçacıklarının sayısını bir milyon kat azalttığı sonucuna ulaştı.

Pittsburgh Üniversitesi’nde hücre biyolojisi alanında çalışmalar yürüten Yardımcı Doçent Yi Shi, üniversitenin internet sitesinde çarşamba günü yayınlanan raporda şu ifadelere yer verdi:

“Doğrudan enfeksiyon noktalarına (solunum yolu ve akciğerlere) solunum yolundan uygulanan bir ilacın kullanılması ile tedavileri daha etkili hale getirebiliriz. PiN-21’in ciddi hastalıklara karşı son derece koruyucu olabileceğini ve insanlar arasında viral aktarıma engel olabileceğini gösteren veriler nedeniyle oldukça heyecanlıyız. Bu veriler bizi cesaretlendiriyor.”

Yi Shi ve meslektaşları daha önce 8 binden fazla nanobodiden oluşan büyük bir repertuar ortaya koymuşlardı. Araştırmacılar bu repertuardan yüksek potansiyelli bir nanobodi (PİN-21) seçtiler ve antiviral etkinliğini daha da artırmak için trimerik bir forma çevirdiler. PiN-21, yapılan incelemeler doğrultusunda en güçlü antiviral nanobodi haline geldi.

Deneyler, enfeksiyon anında burun yolundan kullanılması halinde PiN-21’in koruyucu olduğunu gösterdi. Plasebo uygulanan hayvanların, bir haftalık enfeksiyonun ardından kilosunun yüzde 16’sını kaybetmesinin aksine PiN-21 tedavisi alan hamsterların kilolarında herhangi bir düşüş kaydedilmedi. Hamsterlarda görülen yüzde 16 oranında kilo kaybı, ortalama bir yetişkin için haftada yaklaşık 9,07 kilograma denk geliyor.

Çalışmada daha dikkat çeken nokta ise aerosol haline getirilmiş nanobodilerin çok düşük bir dozda solunmasının, akciğer dokusundaki bulaşıcı virüs partiküllerinin sayısını bir milyon kat azalttığı oldu. PİN-21 verilen hamsterlarda, plasebo etkili ilaç verilen hamsterlara göre akciğer yapılarında daha küçük değişiklikler görüldü ve iltihaplanma derecesi de daha düşük olarak gözlemlendi.

Araştırmacıların solunum yolu ile uygulanan tedavileri geliştirmek için üstesinden gelmeleri gereken çok sayıda zorluk vardı. Küçük partiküllü aerosollerin akciğerin derinliklerine ulaşması, bir araya toplanmayacak kadar küçük olmaları ve şiddetli baskıya dayanmaları gerekiyordu. PİN-21 nanobodileri, olağanüstü şekilde istikrara sahip olan monoklonal antikorlardan yaklaşık 4 kat daha küçük olmaları nedeniyle bu işlem için son derece uygun olarak değerlendiriliyor. Söz konusu nanobodiler oldukça ucuz olmalarının yanı sıra viral mutasyonlara uyarlanarak hızı bir şekilde üretilebiliyorlar.

İmmonoloji alanında çalışmalar yürüten, araştırmanın ortak yazarlarından Doçent Doug Reed raporda şunları söyledi:

“Kovid-19 artık 21’inci yüzyılın baskın hastalığı haline geldi. İlacı doğrudan akciğerlere ulaştırmak, tedavi kabiliyetimiz açısından büyük bir fark oluşturabilir.”

Araştırmacılar, nanobodilerin ve aşıların birbirini tamamladıklarına ve rekabet içinde olmadıklarına dikkat çekiyorlar. Aşı, virüsün yayılmasını önlemek için en etkili yöntem olmaya devam ediyor. Nanobodilerin, hasta olan ve sağlık nedenleriyle aşı olamayanların tedavisinde fayda sağlayacağı vurgulanıyor.

Araştırmacılar, ilaç kalitesine sahip nanobodileri hızla belirleme konusundaki kapsamlı bilgilerinin yanı sıra klinik denemeler öncesinde elde edilen ümit verici verilerin, koronavirüs pandemisini kontrol altına almak için uygun maliyetli bir tedavi seçeneği sunabileceğini gösterdiğini belirtiyorlar.

Şarkul Avsat