İran Devrim Muhafızları, Kara Kuvvetleri’ne bağlı 31. Aşura Kolordusu unsurlarının daha önce Azerbaycan sınırında düzenlediği tatbikatın fotoğrafını paylaştı.

Tahran-Bakü hattında tansiyon yükseliyor

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, ülkesinin sınırında askeri tatbikat düzenleyen İran’ı eleştirmesi Tahran-Bakü hattında tansiyonu yükseltti. İran’a ait tırların Karabağ’a yasadışı geçişlerini engellendiklerini belirten Aliyev, bu geçişler için İran’ın vergi ödemesi gerektiğini ifade etti.

Aliyev’in Türkiye’nin resmi haber ajansı Anadolu Ajansı’na (AA) önceki gün yaptığı açıklamalara yanıt veren İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, “İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kara Kuvvetleri’nin ülkenin kuzeybatısında tatbikat düzenlemesi egemenlik meselesidir ve tüm bölgenin barış ve istikrarı için yapılmaktadır. İran, sınırları yakınında Siyonist yapının (İsrail) varlığına müsamaha göstermeyecek ve güvenliği için gerekli gördüğü önlemleri alacağı” uyarısında bulundu.

Aliyev’in açıklamalarının, iki ülke arasında iyi ve saygıya dayalı ilişkiler mevcutken ve iki taraf arasındaki olağan iletişim kanallarının en üst düzeyde olduğu bir dönemde yapıldığını söyleyen Hatipzade, ülkesinin toprağın her türlü işgaline karşı çıktığını daima dile getirdiğini ve uluslararası tanınırlığı olan devletlerin topraklarının ve sınırlarının egemenliğine saygı duymanın gerekliliğini vurguladığını kaydetti. Hatipzade, İran’ın, iyi komşuluk ilişkilerinin gözetilmesinin tüm komşular tarafından dikkate alınmasını beklediği en önemli konulardan biri olarak gördüğünü ifade etti.

Azerbaycan’ın 30 yıldır Ermenistan’ın kontrolünde bulunan Karabağ bölgesini Türkiye’nin de desteğiyle kurtarmasının birinci yıldönümü münasebetiyle AA’ya röportaj veren Aliyev, İran’ın Azerbaycan sınırlarında tertip ettiği son askeri tatbikatlara değinerek, “Bu çok şaşırtıcı bir olay. Her ülke kendi topraklarında istediği askeri tatbikatı yapabilir. Bu, onun egemen hakkı … Neden şimdi ve neden bizim sınırımızda? … Ermenilerin Cebrayıl, Zengilan ve Fuzuli’de olduğu dönemde neden tatbikat yapılmıyordu? Neden biz bu toprakları kurtardıktan sonra, 30 yıllık esaret ve işgale son verdirdikten sonra bu yapılıyor?” diye konuştu.

İran’ın son tatbikatı, Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan’ın ortak düzenlediği ve Azerbaycan’ın ev sahipliği yaptığı tatbikatın ardından geldi. İran’ın Kuzeyinde bulunan üç ülkenin düzenledikleri bu ortak tatbikatla sahip oldukları askeri ağırlıklarını sergiledikleri değerlendiriliyor. İran söz konusu ortak tatbikatın komşu ülkelere ve özellikle de kendisine yönelik olduğu görüşünde.

Aliyev AA’ya yaptığı açıklamada, İran tırlarının geçen yıl sonbaharda Karabağ kurtarılmadan önce de düzenli olarak bölgeye yasadışı şekilde giriş yaptığına işaret etti. Aliyev, “İran tırlarının yasa dışı şekilde Karabağ bölgesine gitmesi ilk kez olmuyor … Azerbaycan’ın, İran’a bu uygulamaya son vermesi yönündeki çağrısından sonra 11 Ağustos-11 Eylül arasında yaklaşık 60 İran tırı yasa dışı şekilde Karabağ’a hareket etti … Azerbaycan arazisinden geçen yolu kontrol etmeye başladık ve sonrasında Karabağ’a giden TIR’ların sayısı sıfıra indi … Azerbaycan topraklarını kullanmak istiyorlarsa vergi ödemeliler” diye konuştu.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, İran’ın Bakü Büyükelçisi Abbas Musevi’yi 11 Ağustos’ta bakanlığa çağırdı ve İran tırlarının Azerbaycan makamlarından izin almadan Karabağ’a girdiği için protesto notası verdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Büyükelçi’ye, Ermenilerin oturduğu ve Rus güçlerinin geçici olarak kontrol ettiği bölgeye İran tırlarının yasadışı girişine dair kanıtlar sunulduğu belirtildi.

Azerbaycan, 27 Eylül 2020’de başlayan ve 44 gün süren çatışmaların ardından Rusya’nın gözetiminde imzalanan ateşkes uyarınca Nagorno Karabağ bölgesinde kontrolü ele geçirdi. Tahran, İran’da nüfus açısından Farslardan sonra ikinci en büyük etnik grup olan Azeri Türklerin (İran nüfusunun yüzde 16’sını oluşturuyorlar) içindeki ayrılıkçılardan endişe etmesi ve ayrıca Azerbaycan’ın İsrail ile güçlü ilişkilere sahip olması nedeniyle söz konusu çatışmalarda Ermenistan’a destek verdi. Nitekim Azerbaycan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) çöküşünün akabinde bağımsızlığını kazandıktan sonra İsrail’i tanıyan ilk ülkelerden oldu. İran ise Ermenistan’ı tanıyana dek Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanımadı. Azerbaycan, Rusya-İran-Ermenistan bloğu ile mücadele etmek için Batı ile güçlü ilişkiler kurdu. İsrail, Azerbaycan’ın en büyük silah tedarikçisi ve en önemli petrol alıcısı olarak biliniyor. Ermenistan, kendisini İran’a, Güney Kafkasya’da Azerbaycan gücünü kuşatan bir müttefik olarak sunuyor. İsrail İran’ın kuzeyinde gelişmiş bir öncü üssünün olmasını isterken, İran da bu üssü batı sınırlarından kuşatmak için çalışıyor.

Şarkul Avsat