Hamduk: Ekonomik ve demokratik kazanımları himaye etmek için hükümete döndüm

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, dün yaptığı açıklamada, son iki yılda elde ettiği ekonomik kazanımları korumanın ve demokratik geçiş yoluna geri dönülmesinin orduyla imzaladığı anlaşma kapsamında görevine geri dönmesinin sebeplerinden olduğunu söyledi. Hamduk, ordunun birçoğunun askeri darbe olarak gördüğü bir hareketle iktidarı ele geçirmesi ardından görevinden uzaklaştırılmıştı.

25 Ekim askeri darbesinden sonra Hartum’da ev hapsinde tutulan Hamduk, buradan verdiği bir demeçte, “Teknokrat hükümetin performansının ekonomi ve vatandaşların hayatları üzerinde olumlu bir etkisi olacağını bekliyoruz” ifadelerine başvurdu. Aynı zamanda geri dönme sebepleri arasında ‘ekonomik kazanımları ve dünyaya yönelik ekonomik açılımı koruma’ niyetinin olduğunu söyledi.

Sudan’daki önde gelen siyasi partiler ve protesto hareketi, Hamduk’un Pazar günü orduyla anlaşmayı imzalama kararına karşı çıkmış, bazıları bu adımı “ihanet etmek ya da darbeye siyasi meşruiyet kazandırmak” olarak tanımlamıştı.

Hamduk devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in devrilmesi ardından bir güç paylaşımı anlaşması kapsamında 2019’da başbakan olarak atandığından bu yana Sudan, yakıt sübvansiyonlarının kaldırılması ve para biriminin düzene girmesi gibi ekonomik reformlar uygulamıştı. Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından izlenen reformlar, Sudan’ın 50 milyar doları aşan dış borcunun büyük bir bölümünü affedilmesine neden olmuştu. Ancak ordunun iktidara geçmesi ardından Dünya Bankası ve bazı bağışçılar Sudan’a yönelik ekonomik yardımları askıya aldı.

Söz konusu açıklamasında  Hamduk ise, “Küresel finans kurumlarıyla ilişkileri yeniden kuracağız. Ocak ayında başlayacak olan yeni yıl bütçesi, ekonomik reform yaklaşımını sürdürerek Sudan’da yatırımın kapılarını aralayacak” vurgusunda bulundu.

Ancak darbeden önce orduyla iktidarı paylaşan sivil parti ve organlardan oluşan Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ve eski bakanları, geçen ay ordu karşıtı protestolara yönelik şiddetli baskıyı gerekçe göstererek anlaşmayı reddettiklerini söylediler. Hamduk ise oluşmaya başlayacak teknokrat hükümetin, dünyanın en yüksek enflasyon oranlarından birine tanık olan uzun bir kriz ve temel mal kıtlığı yaşayan Sudan ekonomisinin iyileşmesine yardımcı olabileceğini söyledi. Hükümetin yıllar süren silahlı çatışmayı sona erdirmek için bazı isyancı gruplarla geçen yıl imzalanan barış anlaşmasını tamamlamak için çalışabileceğini belirten Hamduk, “Barışın korunması, Juba Anlaşması’nın uygulanması ve Cuba Anlaşması’nı imzalamayan taraflarla barış sürecinin tamamlanması, yeni hükümet gündeminin üst sıralarında yer alıyor” ifadelerine başvurdu.

Ordu ile Hamduk arasındaki anlaşmanın açıklanması ardından daha önce Hamduk’u savunan protestocular Hamduk aleyhinde sloganlar atmaya başladı. Anlaşmayı daha fazla kan dökülmesini önlemek için imzaladığını söyleyen Hamduk ise “İfade özgürlüğünü, barışçıl toplanmayı ve dünyaya daha fazla açıklığı koruyarak demokratik yola bağlıyız” dedi.

Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), Sudan’ın ortaklarını ülkesine destek sağlamaya devam etmeye çağırdı. Daklu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Şanlı devrimin ilke ve amaçlarını ifade eden siyasi anlaşmanın imzalanmasını halkımız adına kutluyoruz. Halkımızın özgürlük, barış ve adalet özlemlerini gerçekleştirmek için Başbakan Abdullah Hamduk hükümetiyle birlikte çalışmaya hazırız.

Ortaklarımızı, seçimler yaparak demokratik geçişi sağlamak için ülkemizi desteklemeye devam etmeye çağırıyoruz” ifadelerine başvurdu.

Ordunun geçen ay aldığı önlemleri savunan Daklu, “Ekim ayında alınan bu önlem, bu yolda devam etmemizi sağlamak için kesinlikle gerekliydi” dedi. Sudan Genelkurmay Başkanı Abdulfettah el-Burhan, geçen ay olağanüstü hal ilan edildiğini, Egemenlik Konseyi ile Bakanlar Kurulu’nun feshedildiğini duyurmuştu. Bu duyuruyu demokratik geçiş yolunu yeniden tesis etmeye yönelik birçok arabuluculuk girişimi izlemişti.

Sudan’da hüküm süren grev durumundan yaklaşık bir ay sonra Burhan ve Hamduk Pazar günü siyasi bir anlaşma imzaladı. Anlaşmada, tüm siyasi tutukluların serbest bırakılması, 2023’e kadar sürmesi beklenen siyasi geçiş döneminde bağımsız yetkilerden (teknokrat) oluşan yeni bir hükümet kurma yönünde Hamduk’un eski makamına getirilmesi öngörülüyor. Bu anlaşmanın, 2019’da Ömer el-Beşir iktidarının devrilmesi ardından ordu ve sivil siyasi güçler arasında varılan bir önceki anlaşmanın üzerine inşa edilmesi amaçlanıyor. Aynı zamanda son protestolarda meydana gelen kayıpların soruşturulması, geçen yıl Cuba’da bazı Sudanlı silahlı grupların üzerinde anlaşmaya vardığı barış sürecinin tamamlanması öngörülüyor.

Ancak Başbakan Hamduk’un göreve geri getirilmesi neticesinde Sudan’da tansiyonun düştüğüne dair bir işaret bulunmuyor. Zirâ Hartum’daki kitlesel protestoların organizatörleri geçtiğimiz haftalarda yeni protesto çağrısında bulundu. Söz konusu anlaşmanın imzalanması ardından Pazar akşamı öfkeli protestocular sokaklara dökülürken polis ise protestocuları dağıtmak için biber gazı kullandı.

Şarku’l Avsat