Grip ve Kovid-19 tespiti için akıllı telefon uygulaması

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisine bağlı en bilindik sorunlarından biri virüsün “sessiz vektörleri” olarak biliniyor. Sessiz vektörler, ‘virüsü taşıyan, semptom göstermeyen ve virüsü başkalarına bulaştırabilen kişiler olarak’ tanımlanıyor. Pandemi ile ilgili diğer bir sorun ise influenza (grip) virüsleri ile Kovid-19 arasında ayrım yapılması sorununa dayanıyor. Söz konusu iki sorunu aşmak için, cep telefonundan kullanılan hızlı ve ucuz testler yapmak önemlidir. Washington Üniversitesi’nden profesör olan Michael Mahan liderliğindeki bir ABD’li bir araştırma ekibi, Bacticount adlı bir uygulama aracılığıyla bir çözüm sundu. Amerikan Tabipler Birliği Dergisi’nin (JAMA) son sayısında konu ile ilgili bir çalışma yayınlandı.

Michael Mahan Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda, “Akıllı telefona dayalı teşhis, evde düşük maliyetli testler için bir platform sağlar. Söz konusu uygulama bilinen en hızlı, en hassas, en uygun maliyetli ve en gelişime açık testlerdendir. Kovid-19’un yeni varyantları ve influenza da dahil olmak üzere pandemiye yol açabilecek diğer patojenlere de kolayca uyarlanabilir, Akıllı telefonun kamerasını kullanan uygulama ve laboratuvar kiti, kimyasal reaksiyonu ölçmeye ve 25 dakika içinde PCR testleri kadar hassas bir şekilde, zaman ve maliyetten açısından çok daha az bir maliyetle tanı koymaya yardımcı olur” ifadelerine yer verdi.

Washington Üniversitesi profesörü testin adımlarını, kullanıcının tükürüğünü bir bardağa koymasının ardından viral RNA’yı serbest bırakmak ve tükürük örneklerinin termal analizini yapmak üzere tükürüğün sıcak bir yüzeye yerleştirdiğini sonra enzimler ve patojene ait problar içeren özel bir reaksiyon çözeltisi gerektiren LAMP adı verilen reaksiyon karışımını eklediğini, etkileşimler tamamlandığında ise, semptom göstermeyen bir kişiye koronavirüs bulaşıp bulaşmadığını belirlemek veya kişinin semptomlarının olması durumunda ise koronavirüs ile mi yoksa influenza ile mi enfekte olduğunu görmek için bir akıllı telefonun kamerası ile çalışan Bacticount uygulamasının kullanıldığını açıkladı.

Her bir hızlı antijen testi başına 10 ila 20 ABD doları ve her bir PCR testi için ise 100 ila 150 ABD dolarlık fiyat ile karşılaştırıldığında bu testin maliyeti sadece 7 doları aşmıyor. Test maliyetinin yüzde 90’ı reaksiyonda kullanılan enzimlere dayanıyor. Mahan’ın belirttiğine göre araştırma ekibi, söz konusu uygulamada ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) yönergelerini dikkate aldı ve uygulamayı Google Play üzerinden Bacticount başlığı altında kullanıma sundu. Mahan, “Dünya çapında Kovid-19 yeni varyantlarının ortaya çıkmasıyla birlikte, pandemiyi kontrol altına alma çabalarında test ve tanı önemini korumaya devam ediyor. Dünya nüfusunun neredeyse yarısının bir akıllı telefonu var. Bunun hassas teşhis için, adil ve eşit erişim sağlamak üzere etkileyici bir potansiyel olduğuna inanıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

Şarku’l Avsat